2026 Bütçesinde Rekor Vergi İstisnası: 3,6 Trilyon Lira Gelirden Vazgeçildi

2026 bütçe teklifinde yer alan istisna ve teşvik uygulamaları nedeniyle devlet, yaklaşık 3 trilyon 597 milyar 140 milyon lira tutarında vergi gelirinden vazgeçiyor. Bu rakam, 2026 için öngörülen 16,2 trilyon liralık toplam gelir beklentisinin yaklaşık yüzde 22,2’sine denk geliyor ve aynı dönemde beklenen 2,7 trilyon liralık bütçe açığının da üzerinde bulunuyor.

Bütçeden vazgeçilen ana vergi kalemleri

• Gelir Vergisi: 1 trilyon 728 milyar lira
• Kurumlar Vergisi: 768 milyar lira
• KDV (Katma Değer Vergisi): 728,6 milyar lira

İstisna ve teşviklerin kapsamı

Vergi istisna ve teşvikleri; elektrik ve doğalgaz faturalarına verilen desteklerden sektörel muafiyetlere, bazı şirketlere tanınan ayrıcalıklardan çeşitli vergi muafiyetlerine kadar geniş bir yelpazede uygulanıyor. Bütçe dokümanlarında istisna ve teşvikler uzun bölümler halinde yer alıyor ve bütçenin önceliklerini, dolaylı vergilerle gelir sağlarken belirli kurum ve kesimleri vergi yükünden muaf tutma eğiliminde olduğunu gösteriyor.

Geçmiş yıllarla karşılaştırma ve gelecek projeksiyonu

Son yıllarda da istisna miktarlarında yükseliş gözlemleniyor: 2023’te yaklaşık 994 milyar lira, 2024’te 2,21 trilyon lira ve 2025’te yaklaşık 3,005 trilyon lira tutarında vergi gelirinden vazgeçildi. Öngörüler, istisna ve teşviklerin 2027’de yaklaşık 3,879 trilyon liraya, 2028’de ise 4,187 trilyon liraya ulaşacağını işaret ediyor.

Ekonomik ve toplumsal etkiler

Bu büyüklükteki vergi vazgeçişleri, kamu gelirlerinin dağılımı ve bütçe dengesi üzerinde belirleyici etki yapıyor. Vergi yükünün dar halk kesimlerine ve dolaylı vergilere kaydırılması, sosyal harcamalar ve gelir dağılımı açısından eleştirilere yol açıyor. Bütçe tercihleri, sermaye lehine uygulanan muafiyetlerle birlikte dar gelirli kesimler ve emekliler üzerinde baskı yaratabileceği endişelerini güçlendiriyor.

Sonuç

2026 bütçe teklifinde yer alan istisna ve teşvikler, kamu gelirlerinden vazgeçme oranını tarihsel olarak yüksek seviyelere taşıyor. Hem bütçe hedeflerinin gerçekleştirilmesi hem de sosyal adalet açısından bu tutarların sürdürülebilirliği ve dağılımı tartışma konusu olmaya devam edecek.