Sonbahar-Kış Döneminde Bütçe Açığı Hızla Artabilir

Sonbahar ve kış aylarında kamu harcamalarındaki artışın bütçe üzerinde güçlü bir baskı oluşturması bekleniyor. Öngörüler, yılın son dört ayında bütçe açığının yaklaşık 1,3 trilyon lira daha büyüyerek yıl sonunda 2 trilyon liralar düzeyine yaklaşabileceğine işaret ediyor.

Ocak-Ağustos Verileri ve İlk Değerlendirme

Yılın ilk sekiz ayında bütçe gelirleri yaklaşık 7,98 trilyon liraya ulaşırken, aynı dönemde yapılan harcamalar 8,89 trilyon lirayı buldu. Böylece sekiz aylık dönem için açıklanan açık 907,6 milyar lira oldu; bu rakam, yıl için belirlenen 1,9 trilyon liralık hedefin altında kaldı. Ancak yıl sonuna dair revizyonlar ve beklenen harcama artışları, açık tutarının hedefin üzerine çıkabileceğine işaret ediyor.

Kalan Döneme İlişkin Tahminler

Orta Vadeli Program’daki senaryoya göre, eylül-aralık döneminde bütçe açığı yaklaşık 1,3 trilyon lira daha artarak aralık sonunda 2,208 trilyon liraya ulaşabilir. Bu çerçevede yılın son dört ayında toplam harcama 5,78 trilyon liraya yaklaşacak ve yılsonu toplam gideri 14,674 trilyon lira olarak öngörülüyor. Faiz giderleri de yıl sonunda yaklaşık 2,052 trilyon liraya yükselecek.

Aynı dönemde bütçe gelirlerinde eylül-aralıkta yaklaşık 4,482 trilyon liralık bir artış bekleniyor. Ancak yüksek faiz ödemelerinin sürdüğü bir ortamda, gelirlerdeki bu artışın yetersiz kalması halinde vergi politikalarında değişiklikler gündeme gelebilir. Bazı piyasa değerlendirmeleri, vergi gelirlerinin hedeflerin gerisinde kalması ve faiz harcamalarındaki artış nedeniyle ek vergi uygulamalarının ve diğer mali tedbirlerin düşünülebileceğini belirtiyor.

Aralık Ayında Mevsimsel Etkiyle Rekor Açık İhtimali

Geçmiş yıllarda görüldüğü gibi, yılın son ayında bütçe açığında mevsimsel nedenlerle yükseliş yaşanıyor. 2023 Aralık ayında 842,5 milyar lira, 2024 Aralık ayında ise 829,2 milyar lira civarında büyük açıklar kaydedilmişti. Bu tür sıçramaların temel nedenleri arasında, deprem gibi olağanüstü harcamalar ve yıl içinde kullanılmayan ödeneklerin yılsonunda tahakkuk ettirilmesi gibi mevsimsel uygulamalar yer alıyor.

Genel beklenti yılsonu bütçe açığının 2,2 trilyon lira civarında olması yönünde olsa da, bazı değerlendirmeler bu rakamın 2,3 trilyon liraya kadar çıkabileceğini öngörüyor. Yılın geri kalanında izlenecek harcama ve gelir politikaları, nihai rakamı belirleyecek ana unsur olarak öne çıkıyor.