0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Rusya Doğalgazına Veda Zor: Türkiye’nin Seçenekleri ve Maliyet Gerçekleri

Türkiye, ABD ile LNG alımı konusunda adımlar atsa da Rusya’dan gelen boru hattı gazını kısa vadede önemli ölçüde azaltması gerçekçi görünmüyor. Uzun vadeli “al ya da öde” sözleşmeler, boru hatları ve fiyat avantajı, Ankara’nın elini bağlayan başlıca faktörler olarak öne çıkıyor.

Sözleşmeler ve yükümlülükler

Türkiye ile Rusya arasında imzalanan büyük gaz kontratları, genellikle tüketilsin ya da tüketilmesin belirli bedellerin ödenmesini gerektiriyor. Bu yapılar, anlaşmaların süresi dolana kadar (bazı kontratların yenileme dönemleri 2025 sonuna kadar uzanıyor) doğalgaz akışını derhal kesmeyi ekonomik açıdan zorlaştırıyor. Sözleşmelerin iptali ise hem tedarik riskini hem de yüksek tazminat yükünü beraberinde getirir.

Pipeline altyapısının önemi

Mavi Akım ve TürkAkım gibi Karadeniz altından geçen boru hatları, Türkiye’nin sanayi ve hane tüketimi için temel enerji kaynakları arasında yer alıyor. Bu hatlarla sağlanan arz, hem fiziksel erişilebilirlik hem de maliyet açısından alternatiflere kıyasla avantaj sunuyor. Moskova’nın zaman zaman dile getirdiği “kesme” tehditleri, karşılıklı yükümlülükler nedeniyle pratikte sınırlı etki yaratıyor.

LNG’nin rolü ve maliyet dezavantajı

Türkiye, enerji arzını çeşitlendirmek amacıyla LNG ithalatını artırıyor ve BOTAŞ ile bazı yabancı şirketler arasında uzun dönemli anlaşmalar yapıldı. Ancak LNG tedarikinin maliyeti ve mevcut altyapı sınırlamaları, bu kaynağın kısa vadede Rus boru gazının yerini almasını engelliyor. Son dönemdeki fiyat karşılaştırmalarına göre, Amerikan LNG’sinin maliyeti bin metreküp başına Rus boru gazına kıyasla yaklaşık iki-üç kat daha yüksek seviyelerde seyretti.

Kısa ve orta vadede olası senaryolar

• Kısa vadede Rusya’ya bağımlılığın sürmesi: Mevcut kontratlar ve boru hattı altyapısı nedeniyle Rus gazı belirleyici konumunu koruyabilir.
• LNG’nin zamanla artan payı: Altyapı yatırımları ve uzun vadeli LNG anlaşmaları ile gelecek yıllarda çeşitlendirme ilerleyebilir, ancak maliyet baskısı sürecektir.
• Sözleşme dönemlerinin belirlediği geçiş takvimi: Bazı kontratların yenilenme tarihleri enerji politikası tercihlerinde belirleyici olacaktır; erken koparma ekonomik maliyeti yükseltir.

Sonuç

ABD’den LNG tedariki, Türkiye için stratejik bir çeşitlendirme adımı olsa da ekonomik ve sözleşmesel gerçekler, Rus gazından ani ve kapsamlı bir kopuşu zorlaştırıyor. Orta-uzun vadede LNG ve alternatif kaynakların payı artarken, kısa vadede boru hattı gazının rolü ve “al ya da öde” yükümlülükleri enerji dengesinin belirleyicisi olmaya devam edecek.