Trump’ın 20 Maddelik Gazze Planına İlk Tepkiler: Bölge ve Dünyadan Endişe ve Şartlar

ABD Başkanı Donald Trump ile İsrail Başbakanı’nın ortak açıklamasıyla gündeme gelen 20 maddelik Gazze planına yönelik ilk tepkiler geldi. Filistinli gruplar, bölge ülkeleri ve bazı dünya liderleri planın uygulanabilirliği, güvenlik garantileri ve insanî boyutları hakkında ciddi çekinceler dile getiriyor.

Filistinli Hareketlerden Talepler

Filistin cephesinden gelen yanıtlarda, silahsızlanma ve direnişin suç sayılması gibi hükümler eleştiriliyor. Bir hareket sözcüsü, saldırıların sona ermesi ve çekilme için yazılı garanti ve net bir takvim talep ederken, planın mevcut hâliyle direnişi kriminalize etmeye ve ulusal hakları zayıflatmaya yönelik olduğu vurgulandı.

Mısır ve Katar’ın Değerlendirmeleri

Mısır yönetimi, planın özellikle yönetim ve güvenlik hükümlerinde açıklığa kavuşturulması gereken çok sayıda boşluk barındırdığını belirtiyor ve taraflar arası görüşmelerin sürdüğünü ifade ediyor. Katar ise planın bazı unsurlarının müzakere edilmesi gerektiğini, detayların netleştirilmeden uygulamaya geçilmemesi gerektiğini bildiriyor ve barış fırsatlarının yapıcı biçimde değerlendirilmesini umduklarını paylaşıyor.

Uluslararası Eleştiriler

Bazı uluslararası liderler planı sert bir dille eleştirdi; planın Gazze halkının temel ihtiyaçlarını dikkate almadığını ve insani perspektiften yetersiz kaldığını belirten yorumlar yapıldı. Bu değerlendirmelerde, planın gerçekçi sonuçlar getirmesi için kapsamlı garantiler ve şeffaf bir uygulama mekanizması gerektiği ifade edildi.

Hamas’ın Yanıtı ve Doha Görüşmeleri

Hamas cephesinden henüz resmi bir kabullenme gelmedi. Yetkililer, silahsızlanma şartına karşı çıkarak planın şu hâliyle kabul edilemeyeceğini belirtiyor; liderlerin güvenliğine ilişkin uluslararası güvenceler ile İsrail’in Gazze’den tam çekilmesini talep ediyorlar. Grup temsilcileri, Doha’da bölge ülkeleriyle sürdürülen temasların ardından resmi bir yanıt için birkaç güne daha ihtiyaç duyabileceğini bildiriyor.

İsrail’in Askeri Durumu

İsrail yönetimi ise askeri operasyonların devam ettiğini ve bazı bölgelerde kontrolün sağlandığını bildiriyor. Yetkililer, kent merkezlerindeki nüfusa ayrılmaları için son uyarıların yapıldığını, operasyonların hedefinin güvenlik amacı taşıdığını savunuyor.

Türkiye’nin Tutumu

Türkiye, barış çabalarını desteklediğini belirterek ateşkes ve sivillerin korunmasına yönelik çabaların sürdürülmesi gerektiğini ifade etti. Açıklamada, adil ve kalıcı bir çözüm için diplomatik katkıların devam edeceği vurgulandı.

Planın Kısa Özeti

Trump yönetiminin sunduğu 20 maddelik öneri, savaşın derhal sona erdirilmesi, İsrail’in kademeli çekilmesi, Gazze’de yeni yönetim ve güvenlik düzenlemeleri ile esir değişimine dair hükümler içeriyor. Ancak planın detayları ve uygulama yöntemleri konusunda çok sayıda soru işareti bulunuyor; bölgesel aktörler ile silahlı gruplar arasında güven sağlayacak somut garantiler isteniyor.

Gelecek Adımlar

Tarafların resmi yanıtları ve Doha’daki görüşmelerin sonucu, planın kaderini belirleyecek. Bölgesel aktörlerin şartları ve talepleri doğrultusunda metinde değişiklikler yapılabileceği, aksi hâlde önerinin geniş kabul görmesinin zor olduğu değerlendirmesi öne çıkıyor.