Son şans! Plastik görüşmeleri Cenevre’de başlıyor

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Plastikler, hayatımızın birçok alanında yer almasına karşın, insan sağlığı ve çevre için ciddi tehditler yaratmaktadır. Pasifik Okyanusu’nda biriken “Büyük Pasifik Çöp Yığını”, bu tehlikenin en çarpıcı örneklerinden biridir. Cenevre’de 5 Ağustos’ta başlayacak olan Küresel Plastik Anlaşması zirvesi, uzmanlar tarafından “son şans” olarak nitelendiriliyor.

1950 yılından bu yana plastik üretiminin 200 katından fazla arttığını gösteren yeni bir araştırma, Lancet dergisinde yayımlandı.

2024 yılında Güney Kore’nin Busan şehrinde yapılan zirvede herhangi bir sonuç alınamamıştı. 95 ülkeden bakan ve temsilcilerin katılımıyla gerçekleştirilen toplantıda “Güzel Uyandırma Çağrısı” adlı bir deklarasyon imzalanmıştı. Cenevre’deki zirvede ise, uygulanabilir bir eylem planı üzerinde mutabakat sağlanmaya çalışılacak.

PASİFİK’TEKİ ÇÖP ADASI EN BÜYÜK ÖRNEK

Pasifik Okyanusu’nda oluşan “Büyük Pasifik Çöp Yığını” (GPGP), mikroplastiklerin besin zincirine dahil olması neticesinde insan sağlığı açısından büyük bir risk taşımaktadır.

Devasa bir alana yayılan bu çöp yığınının, içindeki bazı atıkların okyanusun derinliklerine batması nedeniyle net boyutu kesin olarak bilinememektedir. Ancak, yüzey alanının yaklaşık 1,6 milyon kilometrekare olduğu tahmin edilmektedir ki bu da Türkiye’nin yüzölçümünün neredeyse iki katına eşdeğer.

Uluslararası çevre kuruluşu Ocean Cleanup, 2015 ve 2016 yıllarında GPGP’nin boyutunu anlamak amacıyla gerçekleştirdiği çalışmalarda, yığın içerisinde 1,8 trilyondan fazla plastik atık tespit etmiştir.

Araştırmalarda, altı su yüzeyinde yüzen homojen bir çöp adası yerine, çok sayıda bağımsız makro ve mikroplastikten meydana gelen bir yığın olan GPGP’deki atık parçalarının toplam ağırlığının yaklaşık 100 bin ton olduğu belirlenmiştir.

1,5 TRİLYON DOLARLIK SAĞLIK HARCAMASINA YOL AÇIYOR

Lancet’te yayımlanan araştırmaya göre, plastikler insan ve çevre sağlığına ciddi tehditler sunmakta ve bebeklikten yaşlılığa kadar her yıl 1,5 trilyon dolarlık sağlık harcamasına neden olmaktadır.

Plastikler, genellikle düşük maliyetli malzemeler olarak görülse de, bilim insanları sağlık etkileri göz önüne alındığında oldukça pahalı olduklarını belirtmektedir. 38 ülkede yalnızca üç plastik kimyasalının (PBDE, BPA ve DEHP) yol açtığı sağlık sorunlarının yıllık maliyetinin 1,5 trilyon dolar civarında olduğu düşünülmektedir.

1940’lardan itibaren dünya genelinde plastik üretiminin yaklaşık 200 kat artış gösterdiğini ortaya koyan araştırma, kirliliğin ana kaynağının fast food sektörü olduğunu vurgulamaktadır.

EVEREST’TEN MARİANA’YA: 8 MİLYAR TON

Plastik kirliliği, dünyanın her yerinde görülebiliyor. Dünya üzerindeki en yüksek zirve olan Everest’te bile plastik kirliliği tespit edilebilirken, en derin nokta olan Mariana Çukuru’nda da bu durum gözlemlenmektedir. Dünyayı saran plastik kirliliğinin toplamda 8 milyar ton olduğu araştırmalarda belirtilmektedir.

ÜRETİMDEN GERİ DÖNÜŞÜME KADAR KİRLETİYOR

Lancet araştırmasında plastik kirliliğinin üretimden geri dönüşüme kadar her alana yayıldığı ifade ediliyor. Hava kirliliği, toksik kimyasalların varlığı ve mikroplastiklerin insan vücuduna sızması gibi birçok kirletici unsur söz konusudur. Bu durum, beslenme ve üreme gibi temel ihtiyaçların karşılanmasında olumsuz etkiler yaratmaktadır.

PLASTİKTEN VAZGEÇİLEBİLİR Mİ, GERİ DÖNÜŞÜM MÜ ARTIRILMALI?

Cenevre’de başlayacak toplantının ana gündem maddelerinden biri, plastik üretiminin kısıtlanması veya geri dönüşüm oranının artırılması olacak. Plastik üreticileri, geri dönüşümün artırılmasını savunurken, uzmanlar geri dönüşümün yetersiz kalacağını belirtiyor.

GÖZLER ŞİMDİ CENEVRE’DE

Dünya genelinden 3.500’den fazla delege ve gözlemci, deniz ortamı da dahil olmak üzere plastik kirliliği konusunda uluslararası geçerliliği olan bir belge (INC-5.2) oluşturmak üzere Hükümetlerarası Müzakere Komitesi’nin beşinci oturumuna katılacak. Görüşmelerin 14 Ağustos’ta tamamlanması bekleniyor.

INC-5.2 toplantısında plastik kapaklar, plastiklerdeki kimyasallar ve plastik finansmanı gibi konular gündemde olacakken, anlaşmazlık yaşanan maddeler de müzakere edilecektir.

INC-5.2’de müzakerecilerin, birincil plastik üretim kapakları, plastik ürünlerdeki zararlı kimyasallar ve anlaşmanın uygulanmasının finansmanı konusundaki anlaşmazlıkları içeren plastik anlaşması metni üzerinde mutabakata varması gerekecektir.

Fotoğraf: Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Türkiye Temsilciliği tarafından “Sudaki Yaşam Savunucusu” olarak ilan edilen Dünya Serbest Dalış Rekortmeni Şahika Ercümen, 30 Haziran 2020’de İstanbul Boğazı’nda gerçekleştirdiği dalışla plastik atık kirliliğine dikkat çekmiştir. – AA