KKM'nin ağır faturası! Türkiye’ye maliyeti 60 milyar dolar

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

2021 yılının sonlarında hayata geçirilen Kur Korumalı Mevduat (KKM) sistemi, döviz kurlarındaki dalgalanmalara karşı Türk Lirası mevduat sahiplerini korumayı amaçlamaktaydı. 2022 yılında 140 milyar dolar büyüklüğe ulaşan sistem, son bir yıl içerisinde kademeli bir çıkış süreci ile bu rakamı 11,8 milyar dolara kadar düşürdü. Toplam mevduatlar içindeki payı ise %26,2’den %2’ye geriledi.

TÜRK LİRASI BÜYÜK DEĞER KAYBETTİ

KKM uygulamasının yürürlükte olduğu süreçte Türk Lirası, dolar karşısında ardı ardına önemli kayıplar yaşadı:

• 2021: %44
• 2022: %29
• 2023: %37
• 2024: %16

Bu kayıplar, Hazine’nin üstlendiği kur farkı ödemelerini astronomik seviyelere taşıdı.

EKONOMİSTLER KARŞI ÇIKMIŞTI

Ekonomi çevrelerinin tepkisiyle karşılaşan KKM, tüm eleştirilere rağmen uzun bir süre boyunca uygulandı. Ekonomistlerin bazı görüşleri şunlardı:

Dr. Mahfi Eğilmez: “KKM, döviz talebini azaltmadı, sadece erteledi. Kamu maliyesi üzerinde devasa bir yük oluşturdu ve yapısal reformların yerine geçemedi. Bu durum, kalıcı güven inşasının önüne geçti.”

Prof. Dr. Emre Alkin: “Bu bir pansuman politikasına dönüştü. Kısa vadede kuru frenlerken, orta-uzun vadede Hazine ve Merkez Bankası’nı zayıflattı. 60 milyar dolarlık maliyet, başka yatırımlara yönlendirilseydi çok daha fazla katma değer sağlanabilirdi.”

Prof. Dr. Hakan Kara: “KKM, para politikasının etkisizleşmesine yol açtı. Faiz kararlarının piyasa üzerindeki gücünü azalttı ve risk primini düşürmek yerine artırdı.”

Esen Çağlar: “Sistemin en önemli sorunu, adil olmayan gelir dağılımına neden olmasıydı. Kur farkı ödemelerinden büyük mevduat sahipleri orantısız şekilde faydalandı.”

Uğur Gürses: “KKM, dövize endeksli bir TL ürünüydü. TL’yi güçlendirmesi beklenirken, aslında TL’den çıkışları hızlandırabilecek beklentileri artırdı.”

GELENEKSEL PARA POLİTİKASINA DÖNÜŞ

Ekonomim’in aktardığına göre, Mayıs 2023 seçimlerinin ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, düşük faiz-yüksek enflasyon politikalarından vazgeçerek daha geleneksel para politikalarına yönelmeye başladı. Politika faizleri hızla artırıldı ve enflasyon %75’ten %33,5’e düşmeden önce faiz indirim süreci de başladı.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, KKM bakiyesinin istikrarlı bir şekilde azaldığını belirterek, “Çıkış stratejimiz ve sıkı para politikamız sayesinde kayıpları azaltıyoruz” açıklamasında bulundu. Bankacılar ise sistemin resmi hedef tarihten önce sona erebileceğini düşünüyor.

KKM AÇILIŞLARI YIL BAŞINDA DURDURULDU

KKM getirileri, politika faizinin %40’ı ile sınırlandırıldığı için uzun süredir Türk Lirası mevduata anlamlı bir alternatif sunmamaktadır. Şirketler için yeni KKM açılışları ve yenilemeler bu yıl başında tamamen durdurulmuştur.

NEBATİ’NİN HEDİYESİ KKM’NİN BAŞLANGICI

Kur Korumalı Mevduat sistemi, 20 Aralık 2021 tarihinde dönemin Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati tarafından tanıtılmıştır. Nebati, “Vatandaşlarımız gönül rahatlığı ile Türk Lirası mevduatlarını koruyacak. Kur oynaklığına karşı devletin güvencesi olacak” demişti. Amaç, döviz talebini azaltmak ve Türk Lirası’na olan güveni artırmaktı.

Gelinen noktada, Reuters’in TCMB raporları ve bütçe verileri üzerinden yaptığı hesaplamalar sonucunda, sistemin Türkiye’ye maliyetinin 60 milyar dolar olduğu belirtilmektedir.

KKM HESAPLARI 477 MİLYAR LİRA

KKM hesapları geçtiğimiz hafta 11.6 milyar lira azalarak 477 milyar 586 milyon liraya geriledi. Böylece KKM büyüklüğü toplam mevduatın %2,04’üne düşmüştür.