Atatürk’ün Son Yolculuğuna Ait Arşiv Fotoğrafları: Törenin Ayrıntıları ve Halkın Vedası

Arşiv fotoğrafları, Cumhuriyet’in kurucusunun son yolculuğunda yaşanan hüzün ve törenin ayrıntılarını gözler önüne seriyor. Tören süreci, halkın yoğun ilgisi ve resmi geçitlerle birlikte adım adım kayıt altına alındı.

Tören Başlangıcı ve Dolmabahçe’den Çıkış

19 Kasım sabahı Dolmabahçe Sarayı’nda yapılan cenaze namazının ardından naaş, askeri kortej eşliğinde top arabasına konuldu. Kortejde devlet erkanı ve resmi heyetler yer aldı. Top arabasının şehir içindeki geçişi, Kabataş, Tophane, Karaköy, Galata Köprüsü, Eminönü ve Gülhane Parkı güzergâhını izledi; Galata Köprüsü’nden geçen anlar fotoğraflarda dikkat çekti.

Deniz Yolculuğu ve İzmit’e Varış

Sarayburnu’nda naaş, sabah saatlerinde bir torpido teknesine nakledildi ve daha sonra açıkta bekleyen bir zırhlıya aktarıldı. Zırhlı, öğleden sonra İzmit yönüne doğru hareket etti; savaş gemilerinin eşlik ettiği bu etap ve gemiden çıkan siyah duman görüntüleri arşivlerde yer aldı. Akşam saatlerinde İzmit Limanı’na yanaşan zırhlıdan naaş, özel bir trene aktarılarak gece saatlerinde Ankara’ya doğru yola çıktı.

Ankara’da Karşılama ve TBMM’ye Nakil

Özel tren, 20 Kasım sabahı Ankara Garı’na ulaştı. Tren istasyonda devlet protokolü, askeri birlikler, yabancı temsilciler ve kalabalık bir halk kitlesi tarafından karşılandı. Naaş, yeniden top arabasına konularak kortej eşliğinde TBMM binası önüne getirildi ve burada hazırlanmış katafalka yerleştirildi.

Öğleden sonra itibarıyla halkın saygı geçişine izin verildi; uzun kuyruklar oluşturan vatandaşlar gece yarısına kadar sırayla son görevlerini yaptılar. Bu yoğun ilgi ve bekleyiş, fotoğraf karelerine de yansıdı.

Ankara Palas’ta Diplomatik Gözlem

Dünyanın dört bir yanından gelen devlet temsilcileri, Ankara Palas önünde töreni sessizce takip etti. Tören alanının karşısındaki bu düzen, uluslararası heyetlerin törendeki yer alış biçimini yansıtan fotoğraflarda dikkat çeken bir kare oldu.

Son Nakil ve Etnografya Müzesi’ndeki Uğurlama

21 Kasım sabahı TBMM önünde askeri geçit töreni düzenlendi. Naaş, öğle saatlerinde TBMM önünden alınarak Etnografya Müzesi’ne doğru yola çıkarıldı. Kortej müzeye ulaştığında naaş katafalka yerleştirildi ve devlet erkanı, yabancı heyetler ile halk son kez saygı duruşunda bulundu. Bazı yabancı heyet mensuplarının uğurlama anları da arşiv fotoğraflarında yer aldı.

Kapanış

Arşivlere geçen fotoğraflar, hem törenin resmi ritüellerini hem de halkın duygusal vedasını belgeleyerek o günlerin atmosferini canlı tutuyor. Bu görsel kayıtlar, toplumun ortak yasına dair güçlü tanıklıkları bugünlere taşımaya devam ediyor.