Balığın tazeliğini anında belirleyen prob: TVB-N/TMA PROB patentle koruma altına alındı

Atatürk Üniversitesi su ürünleri alanında geliştirilen yeni bir prob sistemi, balıkta bozulma belirtilerini hızla ve pratik şekilde tespit edebiliyor. Yazılım ve sensör teknolojilerini bir araya getiren çalışma, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından “buluş” statüsünde tescillendi.

Kısa sürede güvenilir analiz

Geleneksel laboratuvar yöntemleriyle bir balığın tazelik durumunun belirlenmesi genellikle yaklaşık 45 dakika sürüyor. Geliştirilen sistem bu süreyi önemli ölçüde düşürmeyi hedefliyor. Prob ve elektronik burun sensörlerinden elde edilen veriler, özel bir algoritma ile değerlendirilerek balığın tüketim açısından uygun olup olmadığı kısa sürede ortaya konuyor.

Nasıl çalışıyor?

Sistemde iki temel uçucu bileşen esas alınıyor: total volatil bazik azot (TVB-N) ve trimetil amin (TMA). Bu bileşenlerin seviyeleri ürünün kalite durumunu gösteren güvenilir göstergeler olarak kullanılıyor. Prob, dokuya nüfuz ederek hassas ölçümler alıyor; elde edilen sinyaller elektronik burun sensörleri aracılığıyla işlenip, yazılıma aktarılıyor. Yazılım, önceden oluşturulmuş veri tabanıyla karşılaştırma yaparak sonucu kullanıcıya anlaşılır şekilde sunuyor.

Saha uygulamalarına uygun taşınabilir çözüm

Probun taşınabilir olması, cihazın hem laboratuvar hem de sahada rahatça kullanılmasını sağlıyor. Sistem hem deniz hem tatlı su balıklarında çalışacak şekilde test edildi ve çeşitli et ürünleri ile kanatlılarda da uygulama potansiyeli taşıdığı görüldü. Ölçüm sonuçları mobil cihazlara iletilebilecek biçimde yapılandırılabildiği için paydaşlar anlık bilgilendirme alabiliyor.

Güvenlik ve kullanım kolaylığı

Geleneksel kimyasal analizlerin bazı durumlarda deriyle temas veya buharla distilasyon gibi işlemler nedeniyle risk oluşturabildiği biliniyor. Yeni yaklaşım, kimyasal uygulamaları en aza indirerek daha güvenli bir çalışma ortamı sunuyor ve kullanıcı dostu arayüz sayesinde uzman olmayan kişilerin de kolayca sonuç okuyabilmesine olanak veriyor.

Tescil ve ticarileştirme adımları

Yaklaşık üç yıl süren deneysel çalışmaların ardından geliştirilen TVB-N/TMA PROB adlı proje, fikri mülkiyet hakları kapsamında tescillendi. Üniversite destekli süreçte ürünün sanayileştirilmesi ve ticarileştirilmesi için adımlar atılıyor. Hedef, sektörde hızlı ve güvenilir kalite kontrolünü yaygınlaştırmak.

Sektöre ve tüketiciye katkıları

Bu tür bir ölçüm cihazı, balıkçılık ve gıda sektöründe depolama, dağıtım ve satış aşamalarında kalite güvencesini artırarak israfı azaltabilir. Aynı zamanda tüketicilerin satın alma güvenliğini destekleyecek, işletmelerin ise üretim ve tedarik zinciri süreçlerinde daha etkin karar almasını sağlayacak pratik bir araç sunuyor.

Geliştiriciler, ürünün üretim bandına girmesiyle birlikte kullanım alanlarının daha da genişleyeceğini ve farklı protein türleri için uyarlanmış versiyonların da geliştirilebileceğini belirtiyor.