41,6667$% 0,43
48,9459€% 0,71
56,2042£% 0,55
5.366,52%0,79
3.886,77%0,81
10.858,52%-2,02
Enflasyonla mücadele söylemleri sürerken, vatandaşın günlük harcamaları ağırlaşmaya devam ediyor. Tek haneli enflasyon hedefinin ertelenmesiyle birlikte sebze ve meyve fiyatlarındaki artış pazarda alıcı bulmayı güçleştiriyor; buna paralel olarak pazara gelerek atık toplayanların sayısı da artış gösteriyor.
Ankara Demetevler semt pazarında 25 Temmuz’da incelemelerde bulunan CHP Genel Başkanı ile sohbet eden tezgâh esnafı, o günden bu yana gündelik yaşam koşullarında kayda değer bir iyileşme olmadığına dikkat çekti. Esnaf, satışların düştüğünü, halkın alım gücünün zayıfladığını ve pazarın her geçen hafta daha fazla ihtiyaç sahibini çektiğini belirtti.
Pazardaki ürün fiyatları dikkat çekiyor: bamyanın kilogramı 120 lira olarak satılıyor. Bu fiyatlar, düzenli gelir sahibi olmayan ailelerin market alışverişini kısıtlıyor.
Esnaf, ziyaretin ardından da durumun değişmediğini, pazara gelenler arasında atık toplayanların sayısının arttığını aktarıyor. “Bu maaşlarla vatandaş pazardan alışveriş yapamaz, kahveye gidip çay içemez, pastanede kahvaltı edemez” değerlendirmesi, alım gücündeki daralmayı özetliyor.
Örneğin tezgâhlarda bir kilogram şeftali 150 liradan satılıyor. Fiyat artışları, tüketicilerin alışveriş alışkanlıklarını da değiştiriyor; kilogramla alım azalırken, meyve ve sebzeler artık tane ile veya çok sınırlı miktarlarda tercih ediliyor.
Esnaf, pazarda sık sık çocukları için meyve alamayan ebeveynlere, yaşlılara ve dar gelirli kişilere rastlandığını söylüyor. Yerden ürün toplayanların sayısının arttığına değinen satıcılar, ezik veya küçük boy ürünleri ayırıp ihtiyaç sahiplerinin alabilmesi için kenara koyduklarını belirtiyor.
Yarım kilogram incirin 120 liradan satılması gibi örnekler, gıda harcamalarının hane bütçesindeki payını artırıyor. Pazarda vakit geçiren esnafa göre, gelenlerin çoğu zor koşullarla mücadele eden kesimler; alışveriş için tezgâhlar arasında fiyat karşılaştırması yapmadan geçmiyorlar.
Pazar esnafı, maliyetlerin (nakliye, mazot, kasa ve poşet gibi) yükselmesinin satışlara da yansıdığını belirtiyor. Bazı tezgâhlarda ejder meyvesi 300 liraya kadar alıcı bulurken, domates ve salatalığın kilogram fiyatı ortalama 50 lira civarında seyrediyor. Kuru fasulye 100 lira, kuru barbunya ise 80 lira gibi fiyatlarla satılıyor.
Bu koşullar altında bazı müşteriler veresiye ödeme teklif ederken, bazıları pazarda sadece bakıp çıkmak zorunda kalıyor. Esnaf, müşterilerin artık küçük alışverişlerde bile kartla ödeme yapma eğiliminde olduğunu, hatta bir maydanozu kartla alanların görüldüğünü aktarıyor. Pazardan sonra meyve ve sebze atıklarını toplayanların sayısı da günbegün artıyor.
Satıcılar, fiyatların yüksekliği ve artan maliyetler nedeniyle zorlandıklarını ifade ediyor. “Vatandaş geliyor bakıyor, almadan gidiyor” gibi sözler, alım gücündeki düşüşü ve pazar içindeki hareketliliğin azaldığını gösteriyor. Birçok esnaf, yükselen giderlerin fiyatlara yansıması halinde durumun daha da kötüleşeceğinden endişe ediyor.
Semt pazarlarındaki bu görüntü, geniş kesimlerin günlük gıdaya erişiminde güçlük yaşadığını ve ekonomik kırılganlıkların derinleştiğini ortaya koyuyor.
100'ün üzerinde markaya üretim yapan tekstil firması iflas etti