Gıda enflasyonu tarladan markete yansıyor: Meyve‑sebze fiyatları baskı yaratıyor

Gıda fiyatlarındaki artış, manşet enflasyonun üzerinde seyrediyor; son verilere göre gıda enflasyonu yüzde 34,38 seviyesinde. Önce don ve kuraklık gibi iklim kaynaklı üretim sorunları tarlada arzı daraltırken, meyve ve sebzedeki yükseliş mağaza raflarına da yansıdı.

Gıda perakendesi temsilcileri, paketli ürünlerde fiyat ve stok yönetiminin nispeten kontrol edilebildiğini; ancak taze meyve ve sebzede arzın sürdürülemez dalgalanmalar gösterdiğini belirtiyor. Donun meyve ürünlerine ciddi zarar verdiği, sebze üretiminin ise beklenen verimi vermediği ifade ediliyor. Bu durum yağ ürünlerinde de tedarik ve fiyat baskısı oluşturuyor; zeytinyağı ve ayçiçeğinde kuraklığın izleri görülüyor.

Sepetlerin yapısı değişti: Promosyon ve temel ürün öne çıktı

Tüketici davranışlarında belirgin bir dönüşüm var: müşteri sayısı nispeten sabit kalırken, sepet içeriği daha ekonomik ve promosyon ağırlıklı hale geldi. Tüketiciler daha çok temel gıdalara ve indirimli ürünlere yöneldiği için ürün çeşitliliği azalıyor ve mağaza kârlılıkları üzerinde baskı artıyor.

İthalata alternatif arayışı ve yerlileşme vurgusu

Küresel tedarik zinciri riskleri sonrası, gıdada kendi kendine yeterlilik önem kazandı. Perakende sektörü, ithal edilen bazı ürünlerin gözden geçirilerek yerlileştirme adımlarının atılmasını öneriyor. Özellikle et ve süt ürünlerinde uzun vadeli (örneğin üç yıllık) planlamalar ve destekleyici politikalar gerektiği, süt politikalarının düzeltilmesiyle ithalat baskısının azaltılabileceği değerlendiriliyor.

2026 öngörüleri: Maliyetler ve teşviklerde değişimler

2025 yılının sektör açısından zor geçtiği, maliyet artışlarının yönetilmesinde güçlükler olduğu belirtiliyor. 2026 için ise işçi ve işveren yüklerinde artış, teşviklerde azalma ve tarım desteklerindeki kısıtlar gibi unsurların maliyetleri yükseltebileceği, bunun yatırım hızını da etkileyebileceği öngörülüyor.

Sektörün büyüklüğü ve istihdam etkisi

Organize gıda perakendesi, ülke genelinde on binlerce satış noktası ve yüzbinlerce kişiye istihdam sağlıyor. Sektörün büyüklüğü yaklaşık 1,5 trilyon TL seviyesine ulaşmış durumda; kayıtlı ekonomi içinde organize perakendenin payı henüz gelişmiş ülke seviyelerinin altında bulunuyor. Her yıl on binlerce yeni istihdam yaratılmaya devam ediliyor.

Gelecekte gündemde: Gıda güvenliği ve sürdürülebilir üretim

Sektör organizasyonları tarafından düzenlenecek etkinliklerde gıda güvenliği ile sürdürülebilir üretim konularının farklı açılardan ele alınması planlanıyor. Bu tür tartışmalar, arz güvenliği ve yerel üretimin güçlendirilmesine yönelik politika önerilerinin şekillenmesine katkı sağlayacak.