YİD Garantileri 2017–2026 Döneminde 660 Milyar TL’ye Ulaşıyor

Türkiye’de pek çok vatandaşın asgari ücret ve açlık sınırının altında yaşam mücadelesi verdiği bir dönemde, yap-işlet-devret (YİD) projelerine sağlanan devlet garantileri hızla artıyor. Hazine tarafından müteahhitlere yapılan garanti ödemeleri son yıllarda katlanarak yükseldi; 2019’da 5 milyar TL olan garanti ödemesinin 2026’da 101 milyar TL’ye ulaşması bekleniyor.

Ödemelerin Seyri ve Gelecek Projeksiyonu

Verilere göre 2017–2025 yılları arasında köprü ve otoyol işletmecilerine toplam 282 milyar TL garanti ödemesi yapıldı. Önümüzdeki üç yıllık dönemde ise garanti ödemelerinin 377 milyar 473 milyon TL daha artacağı öngörülüyor. Bu iki kalemin birleşimiyle 2017 sonrası 12 yıllık dönemde toplam ödenecek tutarın yaklaşık 660 milyar TL’ye ulaşması bekleniyor.

Yıllık ve Dönemsel Rakamlar

• 2019 garanti ödemeleri: 5 milyar TL
• Bu yılın ilk 6 ayında yapılan garanti ödemesi: 42 milyar TL
• Yıl sonu tahmini: 94,648 milyar TL
• 2026 tahmini: 101,6 milyar TL
• 2017–2025 arası toplam: 282 milyar TL
• Önümüzdeki 3 yıl için öngörülen ek: 377,473 milyar TL

Kamu Bütçesi Üzerindeki Etkiler

Böylesi büyük tutarlardaki garanti ödemeleri, kamu maliyesi üzerinde belirgin bir yük oluşturuyor. Uzun vadede devletin bu kaynakları altyapı dışında sağlık, eğitim veya sosyal yardımlar gibi alanlarda kullanabileceği eleştirileri yapılıyor. Ayrıca, bu büyüklükteki ödemelerin aynı kaynakla alternatif projelerin birden fazla kez gerçekleştirilebileceği belirtiliyor.

“Bu hıza kimse ulaşamaz.”

Kamu kaynaklarının yönetimi ve devlet garantilerinin şeffaflığı tartışma konusu olmaya devam ediyor. Garantilerin uzun vadeli etkilerinin ve proje seçiminin maliyet-fayda açısından yeniden değerlendirilmesi gerektiği savunuluyor.