Yeşilçam’ın jönü Engin Çağlar hayatını kaybetti; motosiklet trafiği ve artan riskler

Aileler, yakınları ve sevdikleri bir mesaj, bir telefon beklerken; kimi zaman o telefon hiç çalmıyor. Trafikte yaşanan ani kayıplar, geride kalanların yaşamını derinden etkiliyor. 2024’te motosiklet kazalarında çok sayıda kişi yaşamını yitirirken, yakınları gözyaşıyla baş başa kaldı.

Geçtiğimiz hafta Türkiye sinemasının tanınmış isimlerinden Engin Çağlar, kısa bir mesafeyi geçmeye çalışırken motosiklet çarpması sonucu 85 yaşında hayatını kaybetti. Olay, evine yaklaşık 200 metre uzaklıktayken gerçekleşti.

Çağlar, kariyeri boyunca 71 filmiyle tanındı; siyah-beyaz dönemden renkli döneme uzanan uzun bir geçmişi vardı. Onunla yıllar önce yapılan bir görüşme hâlâ hafızalarda: sıcak, espirili ve samimi tavrı ile genç muhabiri önce yemek yemeye davet etmiş, ardından röportajını yapmıştı. Bu anekdot, geride bıraktığı dost canlısı kişiliği hatırlatıyor.

Trafikte gerilim ve ortak şikâyetler

Motosikletle otomobil sürücüleri arasında sık sık karşılaşılan sürüş kaynaklı gerilimler var. Her iki taraf da diğerinin hatalarından şikâyetçi.

Sürücüler arasındaki başlıca sorunlar

• Ayna kontrolünün yeterince yapılmaması: Şerit değiştirirken motosikletlilerin kör noktalarda kalması.
• Aniden şerit değiştirme veya dönüş: Motosiklet sürücülerinin sıkıştırılması ve kaza riski.
• Öncelik ihlalleri: Kavşaklarda veya dönüşlerde motosiklete yol verilmemesi.

Tehlikeli sürüş davranışları

• Aşırı hız ve kontrolsüz manevralar
• Şerit aralarından hızlı geçiş (şerit daraltma)
• Makas atma ve sürekli şerit değişiklikleri
• Ters yönde seyretme ve emniyet şeridi kullanımı
• Sinyal vermeme, özellikle şerit değişirken veya dönerken

Yaya güvenliği ve kaldırım kullanımı

Kaldırım üzerinde motosiklet sürüşü, yayalar için ciddi tehlike oluşturuyor. Kaldırımda yürüyenlerin ani karşılaşmalar yaşaması, yaşamını yitirme veya ciddi yaralanma riski doğuruyor.

• Yaya geçitlerinde önceliğin ihlal edilmesi
• Kaldırıma park eden araçların yayaların yolunu kapatması
• Şehir içi hız sınırlarına uyulmaması
• Kuryelerin veya diğer motosikletlilerin trafikten kaçmak için kaldırımlara çıkması

İster işe giden bir kurye, ister gezi amaçlı sürülen bir motosiklet olsun; trafikte herkesin kurallara uymasıyla riski azaltmak mümkün. “Bir saniye kazanmak için bir ömür kaybedilmesin” anlayışı ile hareket edilmesi gerektiği sıklıkla vurgulanıyor.

Öne çıkan kayıplar

Son yıllarda motosiklet kazalarında yaşamını yitiren bazı isimler:

• Uzay Heparı (1969 – 1994)
• Onur Bayraktar (1979 – 2010)
• İsrafil Köse (1970 – 2016)
• Arda Öziri (1978 – 2018)

Sayısal veriler ve eğilimler

Son on yılda nüfus ve taşıt sayılarındaki değişim, motosiklet sayısındaki hızlı artışla paralel ilerledi. Aşağıdaki veriler büyüme ve kaza eğilimlerini gösteriyor.

On yıl önce (örnek dönem)

• Türkiye nüfusu: 78.741.053
• Toplam taşıt sayısı: 19.994.472
• Motosiklet sayısı: 2.979.167 (tüm taşıtların %15’i)
• Her 3,9 kişiye bir taşıt, her 26,4 kişiye bir motosiklet düşüyordu.

Güncel örnek dönem

• Türkiye nüfusu: 85.664.944
• Toplam taşıt sayısı: 31.301.389
• Motosiklet sayısı: 6.261.927 (tüm taşıtların %22’si)
• Her 2,7 kişiye bir taşıt, her 13,6 kişiye bir motosiklet düşüyor.

Motosiklet sayısındaki artış, kaza sayılarına da yansıdı. 2015’te ölümlü-yaralanmalı trafik kazalarına karışan 290.072 taşıtın yaklaşık %16’sı motosikletti. O yıl motosikletlerin karıştığı kaza sayısı 46.411; bu kazalarda 814 kişi hayatını kaybetti (ölüm oranı %1,75).

Sonraki dönemlerde kaza sayıları artarken ölüm oranında nispi düşüş gözlendi. Bir noktada kaza sayısı 123.712’ye ulaşırken ölü sayısı 1.229 oldu (ölüm oranı %0,99). 2025’te ise trafikte karışan 392.739 taşıtın %31,5’i motosiklet olarak kayıtlara geçti; motosikletlerin karıştığı kazalarda 10 yılda %15,5 artış görüldü.

2025 ara dönem verileri

• Ocak sonu: Toplam taşıt 31.463.242; motosiklet 6.292.648 (tüm taşıtların %20’si)
• Temmuz sonu: Toplam taşıt 32.618.554; motosiklet 6.796.964 (tüm taşıtların %21’i)

İstanbul özelinde ise genel taşıt sayısının milyonlarla ifade edildiği kentte motosiklet sayısı 2025’te artmaya devam etti. Ocak–Ağustos 2025 arasında yaklaşık 14 bin motosiklet kazası meydana geldi, bu kazalarda 30 kişi hayatını kaybetti ve yaklaşık 16 bin kişi yaralandı.

• İstanbul – Ocak: 805.386 motosiklet
• İstanbul – Temmuz: 865.633 motosiklet
• * İstanbul’da yaklaşık her 18 kişiye bir motosiklet düşüyor.

En yoğun motosiklet kullanımının olduğu iller (örnek değer)

• Muğla: 1 motosiklet / 4 kişi
• Kilis: 1 motosiklet / 4 kişi
• Manisa: 1 motosiklet / 5 kişi
• Aydın: 1 motosiklet / 5 kişi
• Antalya: 1 motosiklet / 5 kişi

Projeksiyonlara göre ilerleyen yıllarda taşıt ve motosiklet sayılarının artmaya devam etmesi bekleniyor: örnek bir senaryoda Türkiye nüfusunun 88 milyon civarına, tüm taşıt sayısının 44 milyona ve motosiklet sayısının yaklaşık 8,8 milyon seviyesine ulaşabileceği öngörülüyor.

Sonuç

Motosiklet sayısındaki hızlı artış, şehir içi trafik dinamiklerini önemli ölçüde değiştirdi ve kazalara olan katkısı belirginleşti. Sürücülerin ve yayaların trafikte daha dikkatli olması, kurallara uyması ve önlemlerin güçlendirilmesi hayati önem taşıyor. Küçük bir dikkatsizlik ya da birkaç saniyelik fark, telafisi olmayan kayıplara yol açabiliyor.

Bu nedenle herkesin ortak sorumluluğu hatırlanmalı: trafik kurallarına uyularak ve dikkatli davranılarak yaşamlar korunabilir. Bir saniye kazanmak için bir hayat kaybedilmemeli.