Temel gıdada gerçek enflasyon: Mutfak bütçeleri üç yılda ağır darbe aldı

Resmi rakamlar farklı yorumlansa da, hane halklarının günlük yaşamında hissedilen enflasyon her geçen gün derinleşiyor. Temel gıda maddelerindeki artışlar, sofralardaki gerçek durumu ortaya koyuyor.

Üç yılda fiyatlar hızla tırmandı

Ocak 2022’den bu yana yapılan hesaplamalar, ortalama gıda fiyatlarının yaklaşık %327 oranında artığını gösteriyor. Özellikle dana eti fiyatları, %591 gibi çok yüksek bir artışla diğer ürünlerin çok üzerine çıktı.

Bu yükselişler maaş ve gelir artışlarının çok üzerinde kaldığı için geniş kesimler temel besinlere ulaşmakta zorlanıyor; bunun sonucu olarak kırmızı et tüketimi önemli ölçüde geriledi.

Tüketim alışkanlıkları ve beslenme üzerindeki etkiler

Artan maliyetler, dar gelirli aileleri et yerine daha ucuz protein kaynaklarına yönlendiriyor. Süt ve süt ürünleri ile temel bakliyat gibi ürünlere erişimde de zorluklar yaşanıyor; bu durum beslenme çeşitliliğini azaltıp uzun vadede sağlık riskleri doğurabilir.

Fiyat istikrarı ve alım gücünün korunması, hem gıda güvenliği hem de toplum sağlığı açısından öncelikli hale geliyor.

Beyaz Araçların Yaz Bakımı: Nelere Dikkat Etmelisiniz?

Beyaz otomobiller, Türkiye’de en çok tercih edilen renklerden biri olarak hem zarif bir görünüm sunuyor hem de güneş ışığını yansıtma avantajı sağlıyor. Ancak yaz aylarında beyaz araçların görünümü ve boya dayanımıyla ilgili bazı hassas noktalar ortaya çıkabiliyor. Aşağıda, olası riskler ve pratik çözümler yer alıyor.

Yaz Aylarında Karşılaşılan Sorunlar

Güneşe dayanıklı gibi görünse de, uzun süre doğrudan güneşe maruz kalan beyaz otomobillerde zamanla boyada incelme ve matlaşma gözlemlenebiliyor. Ayrıca kuş pisliği, asfalt lekesi ve sert kimyasallar beyaz yüzeylerde daha belirgin hale geldiği için hem estetik kayıp hem de ileri aşamalarda boya hasarına yol açabiliyor. Bu tür lekeler temizlenmezse aracın ikinci el değeri de olumsuz etkilenebilir.

Beyaz Araç Sahipleri İçin Pratik Bakım Önerileri

• Aracı mümkün olduğunca gölgede veya kapalı alanda park edin; uzun süre doğrudan güneş altında bırakmaktan kaçının.
• Düzenli olarak boya koruma uygulamaları yaptırın: pasta-cila, seramik kaplama veya boya koruyucu folyo (PPF) gibi çözümler uzun vadede koruma sağlar.
• Oto yıkamada kullanılan temizleyicilerin pH değerine dikkat edin; asitli ve agresif kimyasallar boyaya zarar verebilir.
• Kuş pisliği, reçine veya asfalt lekesi gibi maddeleri fark eder etmez yumuşak bir bez ve uygun temizleyici ile hızlıca çıkarın.
• Yumuşak mikrofiber bezler ve düşük aşındırıcı ürünler tercih ederek yüzeye zarar verilmesini önleyin.
• İç mekân ısısını düşürmek için güneşlik veya cam film kullanımı da aracı korumaya yardımcı olur.

Avantajlar ve Dezavantajlar

Beyaz araçlar yazın diğer renklere göre daha az ısınma eğilimindedir; bu, konfor ve klimanın daha az zorlanması açısından fayda sağlar. Öte yandan beyaz yüzeylerin temiz ve parlak kalması için daha düzenli bakım gereklidir. Doğru bakım uygulamalarıyla hem estetik görünüm korunur hem de ikinci el değeri korunabilir.

Sonuç olarak, beyaz bir araç sahibiyseniz düzenli temizlik, uygun temizlik ürünleri ve periyodik boya koruma uygulamalarıyla yaz aylarının olumsuz etkilerini en aza indirebilirsiniz.

Temmuzda Ücretli Çalışan Sayısı Arttı; İnşaat Sektörü Öne Çıktı

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre sanayi, inşaat ve ticaret-hizmet alanlarındaki ücretli çalışan sayısı temmuz ayında yıllık bazda %1,2 artış göstererek 16.101.724 kişiye ulaştı.

İnşaatta Yıllık Büyüme Hızlandı

Alt sektörler incelendiğinde en belirgin yükseliş inşaat sektöründe gerçekleşti. İnşaatta ücretli çalışan sayısı temmuzda geçen yılın aynı dönemine göre %7,7 artışla yaklaşık 2.129.000 seviyesine çıktı; yıllık artış 143.246 kişi oldu. Bu rakam, serinin tutulmaya başlandığı Ocak 2009’dan bu yana ilk kez 2 milyon sınırının aşılması anlamına geliyor.

İnşaat içindeki dağılımda bina inşaatı 1.310.199 çalışanla en büyük payı oluştururken, bina dışı yapılar inşaatında 259.021, özel inşaat faaliyetlerinde ise 430.909 ücretli çalışan bulundu. Bu üç alt grubun yıllık büyüme oranları sırasıyla %9, %6,7 ve %4,7 oldu; bina inşaatındaki artış sektöründeki canlılığı net biçimde yansıtıyor.

Sektör Görüşleri ve Beklentiler

İnşaat kesiminden gelen değerlendirmelere göre, üretimdeki toparlanma ve mevsimsel etkenler istihdamdaki artışta etkili oldu. İkinci çeyrekte inşaat üretiminde yaklaşık %11’lik büyüme kaydedildiği, bunun da iş gücü talebini tetiklediği belirtiliyor. Kentsel dönüşüm projeleri, altyapı yatırımları ve deprem bölgesinde süren konut üretimi gibi gelişmeler sektörü destekledi.

Ayrıca ocak-ağustos döneminde ülke genelinde yaklaşık 1 milyon konutun el değiştirdiği vurgulanıyor. Sektör temsilcileri, KKM uygulamasının sona ermesi, enflasyonun gerileme eğilimine girmesi ve mevduat faizlerindeki düşüş gibi faktörlerin konut talebini olumlu etkileyeceğini; öncü verilerin 2026’yı konut sektörü için güçlü bir yıl olarak işaret ettiğini ifade ediyor.

Arzı Hızlandırma ve Üretimde Doğru Segmentlere Odaklanma Gerekliliği

Talep tarafında artış sürse de son yıllarda konut arzının yetersiz kaldığına dikkat çekiliyor. Bu nedenle üretimin hızlandırılması, planlı ve talebe uygun projelerin önceliklendirilmesi gerektiği belirtiliyor. Özellikle ihtiyaca uygun ürün geliştirilmesinin önemine vurgu yapılırken; örneğin üniversite bölgelerinde küçük metrajlı dairelere yönelim gibi hedefe yönelik üretim modellerinin benimsendirilmesi öneriliyor.

Sonuç

Temmuz verileri, genel istihdam içinde inşaatın güçlendiğini ve sektörel toparlanmanın istihdama olumlu yansıdığını gösteriyor. Sürdürülebilir büyüme için arzın artırılması, planlı üretim ve talebe uygun konut çeşitlerinin üretilmesi gerektiği öne çıkan başlıklar arasında yer alıyor.

İnşaat Sektörünün 2020-2024 Döneminde Brüt Satışları Hızla Artış Gösterdi

Son beş yılda Türkiye’de inşaat alanında faaliyet gösteren şirketlerin brüt satışları önemli bir yükseliş kaydederek 2024 yılında yaklaşık 4,1 trilyon lirayı aştı. Sektördeki hızlı büyüme hem yurt içi hem de yurt dışı satışlarda belirgin bir artışla yansıdı.

Bilanço ve istihdam verileri

2024 verilerine göre inşaat sektöründe faaliyet gösteren firma sayısı 156.982 civarında olup, bu şirketlerde yaklaşık 1.583.075 kişi istihdam ediliyor. Bilanço analizleri son beş yılda düzenli bir gelir artışı olduğunu ortaya koyuyor.

Yıllara göre brüt satışların gelişimi

İnşaat sektöründe brüt satışlar 2020’den 2024’e kadar kesintisiz bir yükseliş gösterdi. Yıllara göre öne çıkan rakamlar şöyle özetlenebilir:

• 2020: Yaklaşık 511 milyar lira
• 2021: Yaklaşık 615 milyar lira
• 2022: Yaklaşık 1,2 trilyon lira
• 2023: Yaklaşık 2,2 trilyon lira
• 2024: Yaklaşık 4,1 trilyon lira

Gelir kalemlerinin ayrıntıları

Brüt satışların yanında, faaliyet gelirleri içinde yer alan “diğer gelirler” kalemi de dönem boyunca belirgin oranda büyüdü. İnşaat sektöründe diğer gelirler 2020’de yaklaşık 9,5 milyar liradan 2024’te yaklaşık 88,4 milyar liraya ulaştı.

Gayrimenkul faaliyetlerinde yükseliş

İnşaatla yakın ilişkili olan gayrimenkul faaliyetleri alanındaki şirketlerin satışları da hızla arttı. Bu alandaki brüt satışlar 2020’de yaklaşık 38,8 milyar lirayken 2024’te yaklaşık 361,4 milyar liraya çıktı. Yurt içi satışlar büyük ağırlık oluştururken, yurt dışı satışlar da beş yılda yaklaşık 12 kat arttı.

Tablo: 2020-2024 Dönemi Temel Satış Verileri (Özet)

Değerlendirme

Veriler, inşaat ve gayrimenkul sektörlerinde 2020 sonrası dönemde güçlü bir toparlanma ve ivmelenme olduğunu gösteriyor. Özellikle 2022’den itibaren satışlarda hızlanan artış, hem iç pazardaki canlanma hem de yurt dışı faaliyetlerin büyümesiyle desteklendi. Bu eğilim, sektörün ekonomik katma değer üretimi ve istihdam üzerindeki etkisinin sürdüğünü ortaya koyuyor.

Piliç Eti Fiyatları ve Tüketim Eğilimleri: Gerçekler ve Yanlış Bilgilere Yanıt

Piyasada dolaşan bazı haberlerde belirtilen “1 kilogram bütün piliç 120 TL” iddiaları gerçeği yansıtmıyor. Süpermarket raflarındaki güncel satış fiyatları incelendiğinde, bütün piliç etinin kilogram fiyatının genelde 79–85 TL bandında olduğu görülüyor.

Uluslararası Fiyat Karşılaştırması

Market fiyatları temel alınarak yapılan karşılaştırmada kilogram başına fiyatlar şu şekilde özetleniyor:

• Türkiye: Güncel kurla yaklaşık 2 USD/kg
• ABD: 3 USD’nin üzerinde/kg
• Almanya: Yaklaşık 5,56 EUR/kg

Piliç Tüketiminde Süreçsel Artış

Kamuya yansıyan iç pazar verilerine göre kişi başı piliç eti tüketimi son yıllarda artış gösterdi. Yıllara göre tüketim miktarları şu şekilde rapor edildi:

• 2023: 22,7 kg
• 2024: 26 kg
• Bu yılın ilk 6 ayı: 27,5 kg

Bu veriler, tüketicilerin piliç etine yönelik talep ve güvencinin her yıl arttığına işaret ediyor.

Bonfile Fiyatları ve Enflasyon Farkları

Tavuk bonfile (göğüs eti) fiyatıyla ilgili iddialara bakıldığında, indirim marketlerinde ve süpermarketlerde zaman zaman bonfilenin yaklaşık 215 TL seviyesinden satışa sunulduğu görülüyor. Fiyatlar mağaza ve kampanyaya göre değişkenlik gösterebiliyor.

Enflasyon verileri incelendiğinde, Ocak 2024–Ağustos 2025 döneminde gıda enflasyonu yaklaşık yüzde 59,83 olarak kaydedilirken, piliç eti fiyatlarındaki artış oranı yaklaşık yüzde 14 düzeyinde gerçekleşti.

Sektörün Yapısı ve Ekonomik Katkısı

Piliç eti sektörü, son çeyrek yüzyılda yapılan yatırımlarla ülkenin kendi ihtiyacını karşılayabilen, ihracat gerçekleştiren ve dışa bağımlılığı azaltan bir yapıya kavuştu. Tam entegre üretim modelleri sayesinde uluslararası rekabete uygun üretim yapan işletmeler bulunuyor.

Ayrıca sektör, sağladığı istihdamla kırsaldan kente göçün azalmasına katkı sunarken bölgesel kalkınmayı da olumlu etkiliyor. Yatırımların sürmesiyle sektörün büyüme trendinin devam etmesi bekleniyor.

Değerlendirme

Ortaya atılan bazı yüksek fiyat iddiaları doğrulanmamıştır; güncel raf fiyatları ve resmi verilerle uyumlu karşılaştırmalar yapıldığında, tüketicilerin doğru bilgiye erişimi önem taşıyor. Fiyat farklılıklarının mağaza, kampanya ve bölgeye göre değişebileceği unutulmamalıdır.