Bankalar Mevduat Faizlerini Yükseltiyor: TL Likiditesi ve Kredi Maliyetleri Baskı Altında

Merkez Bankası politika faizi %39,5 seviyesindeyken bankaların TL mevduat faizlerini %47’ye kadar çıkarması, bankacılık tarafında sert rekabetin sürdüğünü gösteriyor. Aralık ayında merkez bankasının yeni bir indirim kararı gündemde olsa da bankalar mevduatı çekmek için yüksek faiz uygulamalarına devam ediyor.

TL Mevduatını Güçlendirme Zorunluluğu ve Kısa Vadeli Faizler

Makro ihtiyati düzenlemeler uyarınca TL/YP rasyosunun belirli bir seviyenin üstünde tutulması gerekiyor; bu durum bankaları yerli para cinsinden mevduat toplamaya zorluyor. Bu çerçevede özellikle 32 günlük vadelerde uygulanan yıllıklandırılmış faiz oranları %39 ile %47 arasında değişiyor.

Yatırımcıların değerli metallere olan yönelimi ise TL mevduat girişlerini yavaşlattı. Altın ve gümüşe talep artışı, bankaların fonlama maliyetini yükselterek mevduat faizlerinin yukarı yönlü hareket etmesine neden oluyor. Örneğin 32 gün vadeli bir hesapta %46,56 yıllık faize ulaşan müşteri, vade sonunda önemli bir tutar elde ediyor.

Kredi Faizleri Mevduattaki Artıştan Etkileniyor

Mevduat faizlerindeki artış, kredi maliyetlerine hızlı şekilde yansıyor. Son veriler ticari ve tüketici kredilerinde yüksek oranların korunduğunu gösteriyor:

• Ticari kredi ortalaması: %53,2
• İhtiyaç kredisi ortalaması: %62,9

Merkez Bankası’nın politika faizi son 10 ayda yaklaşık 10,5 puan gerileyerek %39,5’e indi. Buna rağmen kredilerin ortalama faizleri halen hem mevcut enflasyonun hem de piyasa beklentilerinin üzerinde seyrediyor; bu durum reel sektörün finansmana erişim maliyetini artırıyor ve üretim maliyetleri üzerinde baskı oluşturuyor.

14–21 Kasım döneminde ticari kredilerde 0,4 puan, tüketici kredilerinde ise 1,9 puanlık yükseliş kaydedildi. Merkez Bankası verilerine göre ticari kredilerin basit yıllık faizi 14 Kasım’da %52,82 iken 21 Kasım’da %53,18’e çıktı.

Mevduat Faizlerindeki Haftalık Dağılım

14–21 Kasım haftasında bankaların çoğu vade aralığında mevduat faizlerini yukarı çekti. Ortalama oranlar aşağıdaki gibi gerçekleşti:

• 1 aya kadar: %46,56
• 3 aya kadar: %47,91
• 6 aya kadar: %45,00
• 6 ay–1 yıl: %41,44 (düşüş gösteren vade)
• 1 yıl ve üzeri: %29,84

Bu yükselişte en önemli etkenlerden biri belirsizlik dönemlerinde yatırımcıların güvenli liman olarak gördüğü altına yönelimi. TL mevduatlarının azalması bankaların fonlama maliyetini artırıyor; likidite daraldıkça bankalar müşteri çekmek için faizleri yükseltmek zorunda kalıyor ve bu maliyet kredi faizlerine yansıyor.

Kısa Vadede Kredi Maliyeti Düşmeyebilir

Merkez Bankası’nın Aralık ayında faiz indirimine gidebileceğine dair beklentiler bulunsa da bankacılık sektöründe tersi yönde bir hareket izleniyor. TL mevduatındaki gerileme, rasyoların korunma zorunluluğu ve yüksek enflasyon riskleri bankaları mevduat yarışına zorluyor.

Sonuç olarak kısa vadede kredi maliyetlerinde anlamlı bir düşüş beklenmiyor; finansmana erişim maliyetleri bir süre daha yüksek seyredebilir. İşletmeler ve hanehalkları için bu ortam, finansman planlaması ve vade yönetimi açısından daha temkinli kararlar alınmasını gerektiriyor.