BM Güvenlik Konseyi, Gazze için 20 maddelik barış tasarısını kabul etti

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, ABD tarafından gündeme getirilen ve Gazze’nin güvenliği, insani yardımı ve yeniden imarı için önerilen 20 maddelik barış tasarısını onayladı. Karar, bölgede uluslararası düzeyde bir denetim ve geçici yönetim mekanizması kurulmasını öngörüyor.

Tasarı ve uygulama çerçevesi

Oylamayla kabul edilen tasarı, Gazze sınırlarının güvence altına alınması, silahsızlandırma ve insani yardımın kesintisiz sağlanması amaçlarını taşıyor. Plan kapsamında en az iki yıl görev yapacak geçici bir Uluslararası İstikrar Gücü (ISF) kurulması, Filistinli polislerin eğitilmesi ve Gazze için teknik, apolitik bir geçiş yönetimi oluşturulması yer alıyor.

Planın temel hedefleri

Gazze’nin komşularına tehdit oluşturmayacak, radikalleşmeden arındırılmış ve terörden arınmış bir bölge haline getirilmesi.
Gazze’nin halkının yararına yönelik kapsamlı bir yeniden inşa programı uygulanması.
Tarafların anlaşmayı kabul etmesi halinde derhal ateşkes sağlanması; İsrail güçlerinin rehine takasına yönelik belirlenen sınıra çekilmesi ve tüm askerî operasyonların (hava ve topçu dahil) askıya alınması.
İsrail anlaşmayı kamuoyuna açıkladıktan sonraki 72 saat içinde tüm rehine ve ilgili cesetlerin iade edilmesi.
Tüm rehineler serbest bırakıldıktan sonra, belirlenen tutuklu gruplarının salıverilmesi ve 7 Ekim 2023 sonrası gözaltına alınan Gazze sakinlerinin kapsamlı şekilde serbest bırakılması; ölen rehine karşılığı cenaze değişiminin sağlanması.
Tüm rehinelerinin iadesinin ardından, barışçıl yaşamı benimseyen ve silahlarını teslim eden Hamas üyelerine af sağlanması; Gazze’den ayrılmak isteyenler için kabul eden ülkelere güvenli geçiş imkanı sunulması.
Anlaşma yürürlüğe girer girmez Gazze’ye acil insani yardım sağlanması; altyapı, hastane ve fırınların onarımı, enkaz kaldırma ve yolların açılması için gerekli ekipmanın temini.
Yardımların Birleşmiş Milletler, Uluslararası Kızılhaç ve tarafsız kurumlar aracılığıyla, müdahale olmaksızın dağıtılması; sınır kapılarının açılmasının uluslararası mekanizmalara bağlanması.
Gazze’nin idaresinin geçici olarak apolitik, teknokrat bir Filistin komitesi tarafından üstlenilmesi; bu komitenin belediye ve kamu hizmetlerini yürütmesi ve uluslararası bir Geçiş Barış Kurulu tarafından denetlenmesi.
Gazze’nin yeniden inşası için uzmanlardan oluşan bir ekonomik kalkınma paneli oluşturulması ve uluslararası yatırım fikirlerinin değerlendirilmesi.
Katılımcı ülkelerle yapılacak anlaşmalarla, özel gümrük avantajları ve ayrıcalıklı ticaret koşullarına sahip bir serbest ekonomik bölge kurulması.
Hiç kimsenin zorla göç ettirilmemesi; ayrılmak isteyenlerin serbestçe gidip dönebilmesi ve kalan halkın yeniden inşa sürecine katkı vermeye teşvik edilmesi.
Hamas ve benzeri yapıların Gazze yönetiminde yer almaması; tünel ve silah altyapısının yok edilmesi ve yeniden kurulmasının engellenmesi.
Silahsızlandırmanın bağımsız gözlemcilerce izlenmesi ve uluslararası fonlarla desteklenen bir silah bırakma ve yeniden entegrasyon programı yürütülmesi.
Bölgesel ortakların, Yeni Gazze’nin ne komşularına ne de kendi halkına tehdit oluşturmamasını garanti etmesi.
ABD ile Arap ve uluslararası ortakların koordinasyonunda geçici bir Uluslararası İstikrar Gücünün (ISF) konuşlandırılması; ISF’nin Filistin polislerini eğitmesi, sınır güvenliğini sağlaması ve yeniden inşa için güvenli mal akışını kolaylaştırması.
İsrail’in Gazze’yi işgal veya ilhak etmeyeceğine dair taahhüt; ISF güvenliği sağladıkça İsrail güçlerinin kademeli olarak çekilmesi ve kontrolün ISF’ye devri.
Hamas teklifleri reddeder veya geciktirirse, IDF’nin ISF’ye devrettiği terörden arındırılmış bölgelerde yardım ve yeniden yapılandırma süreçlerinin devam ettirilmesi.
Dinlerarası diyaloğu teşvik eden bir süreç başlatılması; hoşgörü ve barış içinde bir arada yaşam kültürünün güçlendirilmesi.
Yeniden inşa süreci tamamlanıp Filistin yönetimi gerekli reformları gerçekleştirdiğinde, Gazze halkının kendi kaderini tayin ve devlet kurma yönünde güvenilir bir sürece erişebilmesi.
ABD’nin, İsrail ve Filistin tarafları arasında barışçıl ve müreffeh bir birlikte yaşam vizyonunu görüşmeye yönelik diyalog girişimlerini başlatması.

Kararın uygulanmasına ilişkin detaylar, kurulan uluslararası mekanizmalar ve sahadaki güvenlik koşullarına bağlı olarak şekillenecek. Güvenlik Konseyi onayının ardından yapılacak adımlar, bölgedeki aktörler ve uluslararası toplumun koordinasyonuyla yürütülecek.