Birçok kişi bilmiyor: Başvuran hem geriye dönük parasını hem de daha yüksek emekli maaşı alıyor

Emeklilikte hak edilen gelirin korunamaması, Türkiye’de yaygın olan ücretin bir kısmının elden ödenmesi ve primlerin düşük bildirilmesi uygulaması nedeniyle ciddi bir sorun haline geldi. Bu durum hem çalışanların gelecekteki yaşam standardını zedeliyor hem de işverenler için hukuki ve mali riskler doğuruyor.

Eksik prim bildiriminin emekli maaşına etkisi

Gerçek ücret üzerinden prim yatırılmadığında emekli maaşı önemli ölçüde düşüyor. Örnek hesaplamalarda, yüksek ücret alan bir çalışanın SGK’ya asgari ücret üzerinden bildirilmesi halinde alacağı emekli aylığının, gerçek bildirime göre neredeyse yarıya yakın azalabileceği görülüyor. Bu fark, uzun vadede kalıcı gelir kaybına ve yaşam standartında düşüşe yol açıyor.

Hak arama yolları: Hizmet tespit davası

Elden ödeme ve düşük prim bildirimi nedeniyle hakları eksik gösterilen çalışanlar, hizmet tespit davası açarak kayıtların düzeltilmesini talep edebilir. Davada kabul görebilecek başlıca kanıtlar şunlardır:

• Tanık beyanları
• Banka transfer kayıtları ve dekontlar
• Yazışmalar, e-posta ve mesaj kayıtları
• Bordro örnekleri ve diğer işyeri belgeleri

Dava lehine sonuçlandığında SGK eksik primleri işverenden talep eder, emekli aylığı yeniden hesaplanır ve geçmişe dönük farklar çalışanlara ödenir.

SGK denetimleri yoğunlaştı

Son dönemde SGK, uzun süre asgari ücret üzerinden bildirim yapılan işyerlerini yakından inceliyor. Denetimler, çalışanların fiili görevleri, pozisyonları ve piyasa emsalleri üzerinden elden ödeme ve düşük prim uygulamalarını tespit etmeye odaklanıyor. Bu nedenle asgari ücret bildirimi artık otomatik bir risk göstergesi olarak değerlendiriliyor.

İşverenler için hukuki ve mali riskler

Eksik veya yanlış prim bildirimi işverenler açısından idari para cezaları, vergi ve prim farkları ile dava süreçlerini beraberinde getirebilir. Uygulamanın tespit edilmesi durumunda hem geriye dönük yükümlülükler doğmakta hem de itibar açısından zarar yaşanabilmektedir.

İşverenlerin alması gereken önlemler

• Ücretlerin tamamını yasal kayıtlara geçirmek
• Gerçek ücret üzerinden düzenli prim bildirmek
• Elden ödeme uygulamasını sonlandırmak
• Bordro ve personel kayıtlarını şeffaf ve tutarlı tutmak

Bu adımlar, hem ceza riskini azaltır hem de olası hukuki uyuşmazlıklarda güçlü bir savunma sağlar.

Çalışanlar için yol haritası

• Elden ödeme aldıklarını gösteren tüm belge ve kayıtları saklamak
• Kendi pozisyonundaki emsal ücretleri araştırmak
• Gerekirse sosyal güvenlik uzmanı veya avukat desteği alarak emekli maaşını yeniden hesaplatmak
• Hizmet tespit davası açmayı değerlendirmek

Profesyonel destek almak artık daha önemli

Mevzuatın karmaşıklığı ve denetimlerin artması nedeniyle hem işverenlerin hem de çalışanların uzman rehberliğine başvurması tavsiye ediliyor. Yasalara uygun hareket etmek ve doğru kayıt tutmak, uzun vadede hem maddi hem de hukuki güvence sağlar.