İstanbul spot pazarında satışlar durma noktasında: Alım gücü eridi, satıcı yoğunluğu arttı

Ekonomideki sıkıntılar ve artan yaşam maliyeti ikinci el eşya pazarını derinden etkiledi. Üsküdar, Maltepe ve Kadıköy’deki spot mağazalarını dolaştığımızda, müşteri sayısının dramatik şekilde azaldığını, buna karşın ev eşyası satanların sayısının arttığını gördük. Öğrencilerin ve dar gelirli ailelerin alışverişten çekilmesi dükkanların gelirlerini sınırlandırdı.

Talep daraldı, satış yerine alım yoğunlaşıyor

İstanbul’da artan kiralar ve yüksek yaşam giderleri, özellikle öğrencilerin büyük şehirde bağımsız yaşam kurmasını zorlaştırdı. Bu nedenle spotçuların en sık satış yaptığı öğrenci kitlesi neredeyse ortadan kalktı. Diğer yandan aileler veya ayrı yaşayan kişiler evlerini birleştirince kullanılmayan eşyalar pazara sunuluyor; çok sayıda ürün satıcı tarafından mağazalara getiriliyor.

Birçok esnaf, müşterilerinin de alım gücünün azaldığını belirtiyor. Bazı durumlarda memur veya tayinle gelen personel dışında alışveriş yapan neredeyse kimse kalmamış durumda. Bu tablo, dükkânların hem gelir hem de istikrar açısından zorluk yaşamasına neden oluyor.

Emekli aileler çocuklarının eşyalarını karşılıyor

Spot mağazalarına gelenlerin arasında emekli çiftler de var; birçok ebeveyn, çocuklarının kira ve düşük maaşlarla başa çıkamaması nedeniyle mobilya ve beyaz eşya alımını üstleniyor. Birçok aile, sıfır ürün alamayacaklarını düşünerek ikinci el alternatiflere yöneliyor. Uzun eğitim süreçleri sonrası işe giren gençlerin maaşları, kiraları karşılamakta yetersiz kalıyor; bu durumda ebeveynler desteğe devam ediyor.

Kentsel dönüşüm ve daralan yaşam alanları eşyaları piyasaya sürüyor

Kentsel dönüşüm çalışmaları nedeniyle daha küçük konutlara taşınmak zorunda olanlar, yeni mekanlarına sığmayan eşyalarını satmak üzere spotçulara getiriyor. 3+1’den 1+1’e veya 2+1’e geçiş zorunluluğu, aileleri eşyalarını azaltmaya itiyor; bu da ikinci el pazarında satıcı artışına yol açıyor.

Tamire yönelim yükseliyor

Satışın düşmesiyle birlikte tamir talepleri gözle görülür şekilde arttı. İnsanlar yeni eşya yerine mevcut eşyalarını onarmayı tercih ediyor; ancak güvenilir usta ve servis maliyetlerinin yüksek olması tamir imkanlarını sınırlıyor. Bu durum, hem tamircilerin iş yükünü artırıyor hem de tüketicilerin beklentilerini karşılamada sıkıntı yaratıyor.

Kira baskısı gençleri şehirden uzaklaştırıyor

Yüksek kiralar ve yaşam giderleri nedeniyle birçok genç büyük şehirleri terk ediyor veya yurtdışına gidiyor. Bu süreçte evlerini boşaltan gençlerin satışa çıkardığı beyaz eşya ve mobilyalar spot pazarına ekleniyor. Ayrıca, borç ve geçim sıkıntısı yaşayanlar da eşyalarını satarak kısa vadeli nakit ihtiyaçlarını karşılamaya çalışıyor.

Sonuç olarak İstanbul’un ikinci el eşya pazarı, azalan alım gücü ve değişen yerleşim koşulları nedeniyle köklü bir dönüşüm yaşıyor. Mağazalar daha çok satıcı ağırlıyor, tamir hizmetlerine talep artıyor ve alıcı profilinde belirgin bir değişim gözleniyor.