Genel Toplam

2024 yılında toplam 120 milyon ton atık oluştu; bunun 42,2 milyon tonu tehlikeli atık sınıfında yer aldı. Atık üretimi; imalat sanayi, maden işletmeleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri (OSB) ve hane halklarından kaynaklandı.

İmalat Sanayi

İmalat sektöründe toplam 24,4 milyon ton atık kaydedildi; bunun 4,2 milyon tonu tehlikeli atık olarak sınıflandırıldı. Atıkların yönetimi şu şekilde gerçekleşti:

• %70,1’i satıldı veya lisanslı atık işleme tesislerine gönderildi,
• %12,1’i tesis içinde geri kazanıldı,
• %10,8’i düzenli depolama tesislerine yönlendirildi,
• %2,6’sı yakma tesislerine gönderildi,
• %2,4’ü belediye veya OSB yönetimleri tarafından toplandı,
• %1,8’i iş yeri sahasında depolandı,
• %0,1’i ise diğer yöntemlerle bertaraf edildi.

Maden İşletmeleri

Dekapaj malzemesi/pasa hariç 40,5 milyon ton atık oluştu. Dekapaj/pasa dahil edildiğinde toplam atık miktarı 1 milyar 61 milyon tona ulaştı ve bu miktarın büyük çoğunluğu (%99,99) mineral atıklardan oluştu. Bertaraf ve kullanım şekilleri şöyle kaydedildi:

• %85,1’i pasa sahalarında, atık barajlarında veya düzenli depolama alanlarında bertaraf edildi,
• %12,5’i ocak içine geri dolduruldu,
• %2,4’ü diğer yöntemlerle geri kazanıldı veya bertaraf edildi.

Termik Santraller

Termik santrallerde toplam 26,5 milyon ton atık oluştu; bunların 10,4 bin tonu tehlikeli atık olarak sınıflandırıldı. Tehlikesiz atıkların büyük bir kısmını kül ve cüruflar oluşturdu (%84,6). Atık yönetiminde uygulanan yöntemler:

• %86,9’u kül dağı, kül barajı veya düzenli depolama tesislerinde bertaraf edildi,
• %13,1’i lisanslı tesislere gönderildi, maden/taş ocaklarının geri doldurulmasında kullanıldı veya diğer yöntemlerle bertaraf edildi.

Organize Sanayi Bölgeleri (OSB)

OSB müdürlüklerinin altyapı ve idari faaliyetleri sonucu 397 bin ton atık oluştu; bunun 196 bin tonu tehlikeli atık sınıfındaydı. Oluşan atığın yönetimi şu şekilde oldu:

• %95,5’i atık işletme tesislerine gönderildi,
• %4,5’i diğer yöntemlerle bertaraf edildi.

Belediye Hizmetleri ve Evsel Atıklar

Toplam 1401 belediyeden 1392’sinde atık toplama hizmeti verildi. Bu hizmet sağlanan belediyelerde 32,3 milyon ton atık toplandı:

• %88,9’u atık işleme tesislerine gönderildi,
• %10,9’u belediye çöplüklerine yönlendirildi,
• %0,3’ü diğer yöntemlerle bertaraf edildi.

Kişi başı günlük ortalama atık miktarı 1,09 kilogram olarak hesaplandı. Ayrıca belediyeler tarafından işletilen atık su arıtma tesislerinde kuru madde bazında 353 bin ton arıtma çamuru oluştu.

Atık Bertaraf ve Geri Kazanım Tesisleri

Atık bertaraf ve geri kazanım tesislerinde toplam 195 milyon ton atık işlendi. Bunların 139 milyon tonu bertaraf edilirken 56 milyon tonu geri kazanıldı. Tesis bazındaki dağılım şu şekildeydi:

• Düzenli depolama tesislerinde 138 milyon ton atık bertaraf edildi,
• Yakma tesislerinde 448 bin ton atık bertaraf edildi,
• Beraber yakma (ko-insinerasyon) tesislerinde 4,7 milyon ton atık yakılarak enerji geri kazanımı sağlandı,
• Kompost tesislerinde 124 bin ton atık işlendi,
• Diğer tesislerde toplam 51,5 milyon ton metal, plastik, kağıt ve mineral gibi atıklar geri kazanıldı.

Veri Kapsamı

Analize; tüm belediyeler, çalışan sayısı 50 ve üzeri imalat iş yerleri, kurulu gücü 100 MW ve üzeri faal termik santraller, altyapısı tamamlanmış OSB müdürlükleri, üretim beyanı veren maden işletmeleri ve lisanslı/geçici faaliyet belgeli atık bertaraf-geri kazanım tesisleri ile belediyeler tarafından işletilen düzenli depolama, yakma ve kompost tesislerinden sağlanan veriler dahil edildi.