Bakırköy Mahkemesi’nden AYM’ye başvuru

Bakırköy 9. Asliye Hukuk Mahkemesi, 195 sayılı Basın İlan Kurumu Kanunu’nun 49. maddesiyle getirilen bazı düzenlemelerin Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne iptal başvurusu yaptı. Başvuruda, resmi ilan ve reklam kesme yaptırımlarının hangi koşullarda uygulanacağının ve bu yaptırımların sınırlarının net biçimde belirlenmediği öne sürüldü.

AYM hangi düzenlemeyi iptal etti?

Anayasa Mahkemesi, Basın İlan Kurumu’nun bir gazeteye, dergiye veya internet haber sitesine verilen ilan ve reklamları; Yönetim Kurulu kararına dayanarak Kurum Genel Müdürlüğü tarafından iki ayı geçmeyecek süreyle kesebileceğini ve bu yayınların kanunla sağlanan menfaatlerden aynı şekilde faydalandırılmayacağını öngören düzenlemeyi iptal etti.

Ayrıca, Basın İlan Kurumu tarafından uygulanan cezalara karşı asliye hukuk mahkemelerinde açılacak davalarda verilen kararların kesin olduğuna dair hüküm de Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edildi.

AYM’nin gerekçesi

Kararda, ifade ve basın özgürlüğünün Anayasa ile güvence altına alındığı hatırlatıldı. Resmi ilan ve reklamların gazeteler için önemli gelir kaynağı olduğu, Basın İlan Kurumu’nun bu kaynakların dağıtılması yoluyla basının niteliğine katkı sağladığı kabul edildi.

Ancak ilan ve reklam kesme yaptırımlarının temel hak ve özgürlüklere müdahale anlamı taşıdığı, bu müdahalenin ölçülü, öngörülebilir ve keyfiliğe yer vermeyecek şekilde düzenlenmesi gerektiği vurgulandı. İptal edilen düzenlemede hangi eylem veya işlemlerin yaptırıma konu olacağı, yaptırımın hangi süre ve kapsamda uygulanacağı gibi hususların yeterince açıklanmadığı belirtildi.

Mahkeme, ayrıca asliye hukuk mahkemeleri kararlarının kesin sayılmasının, yargı denetimini sınırlayarak mahkeme kararlarının kontrol edilmesini talep etme hakkına aykırı düşeceğini ifade etti.

Olası etkiler

AYM kararıyla iptal edilen hükümler nedeniyle, Basın İlan Kurumu’nun ilan ve reklam kesme yetkisinin uygulanmasına ilişkin düzenleyici boşlukların giderilmesi gerekecek. Ayrıca, asliye hukuk mahkemelerinde verilen kararların kesin olduğuna dair düzenleme geçersiz kaldığından, bu alandaki yargısal denetim imkanları yeniden değerlendirilerek hukuki süreçlerin nasıl işleyeceği netleştirilecek.