Gıda Sepeti 4 Yılda 8,7 Kat Zamlandı: Asgari Ücretin Alım Gücü Azaldı

Türkiye’de dört yıl içinde temel gıda fiyatlarında yaşanan artış, tüketicilerin alım gücünü ciddi biçimde etkiledi. Mart 2021’de belirlenen 25 maddelik bir alışveriş sepetinin bugünkü fiyatıyla yapılan karşılaştırmada, sepetin maliyeti yaklaşık 8,7 kat arttı. Aynı dönemde asgari ücret artışı ise yüzde olarak daha düşük kalarak alım gücündeki erimeyi net şekilde gösterdi.

2021–2025 Karşılaştırması: Satın Alma Gücü Nasıl Değişti?

Mart 2021’de asgari ücret 3.577 TL iken aynı dönemde 25 maddelik sepetin fiyatı 842,04 TL olarak hesaplanmıştı; bu durumda bir asgari ücretli çalışan söz konusu sepeti yaklaşık 4,2 kez alabiliyordu. Bugünkü verilerse sepetin maliyetinin 8.237 TL’ye çıktığını gösteriyor. Asgari ücret dört yılda arttı fakat ücret artışı sepet fiyatlarındaki yükselişi karşılamayınca, aynı çalışan artık bu sepeti yalnızca 2,6 kez satın alabilecek durumda.

En Yüksek Artışlar ve Öne Çıkan Ürünler

Sepetteki ürünler arasında fiyatı en fazla artan kalemler şu şekilde sıralanıyor. Bazı ürünlerdeki yüzde artışlar binleri buluyor:

• Dana bonfile: 2021’de kilogram fiyatı 122,95 TL iken bugün 1.999 TL’ye yükseldi — yaklaşık %1.552 artış.
• Bisküvi: 2021’de 2,25 TL olan paket, bugün 29,50 TL’ye çıkmış durumda — yaklaşık %1.211 artış.
• Türk kahvesi: 6,45 TL olan fiyat 83,45 TL’ye yükseldi — yaklaşık %1.193 artış.
• Nohut (1 kg): 12,90 TL’den 134,95 TL’ye çıkan fiyat — yaklaşık %946 artış.

Sonuç: Ücret Artışları Enflasyonun Gerisinde Kaldı

Geçen 4 yıl 7 aylık dönemde asgari ücret yaklaşık 6,17 kat artırılmış olsa da, gıda fiyatlarındaki yükseliş asgari ücretlinin temel tüketim sepetini alma kapasitesini düşürdü. Bu tablo, hanehalklarının gıda harcamalarında daha fazla kısıtlamaya gitmek zorunda kaldığını ve gelir-yüksek fiyat dengesinin bozulduğunu gösteriyor.

Gıda fiyatlarındaki hızlı artışlar, özellikle gelir düzeyi düşük hanehalkları için günlük yaşam maliyetlerini belirgin şekilde artırıyor. Uzun vadede tüketim alışkanlıkları, beslenme tercihleri ve hane bütçesi planlaması bu değişimlerden doğrudan etkilenecek.