ECB ve AB yetkililerinden uyarı: Dondurulmuş Rus varlıklarının Ukrayna’ya kredi olarak kullanılması risk taşıyor

Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde, Rusya’ya ait dondurulmuş varlıkların Ukrayna’ya savaş tazminatı niteliğinde kredi olarak tahsis edilmesi planının uluslararası hukuk, finansal istikrar ve euronun bağımsızlığı açısından önemli riskler barındırdığını ifade etti.

Hukuki ve finansal kaygılar öne çıkıyor

Lagarde, planın henüz somut bir yasal düzenleme olmadan gündeme getirildiğini, bu tür adımların uygulanmadan önce uluslararası hukuka uygunluğunun titizlikle değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Ayrıca, paranın kullanımının finansal piyasalar ve para biriminin konumu üzerinde yaratabileceği etkiler konusunda endişelerin sürdüğünü söyledi.

Şeffaf süreç ve üye ülke onayı talebi

ECB ve AB Komisyonu arasındaki iletişimden söz eden Lagarde, çok taraflı ve hassas bir mesele olduğundan tüm üye ülkelerin yazılı bir teklif görmeyi isteyeceğini belirtti. Sürecin yükümlülükleri, riskleri ve uygulanma esaslarının ayrıntılı şekilde ortaya konması gerektiğini söyledi.

AB Komisyonu teknik çalışmaları sürdürüyor

AB Komisyonu Ekonomiden Sorumlu Üyesi Valdis Dombrovskis, dondurulmuş Rus varlıklarının nasıl kullanılacağına ilişkin teknik incelemelerin devam ettiğini açıkladı. Dombrovskis, Ukrayna’ya sağlanacak “tazminat kredisi” tutarının yapılacak değerlendirmeler sonucunda belirleneceğini ve teklifin çalışmalar tamamlandıkça sunulacağını kaydetti.

Dombrovskis, önerinin yenilikçi tarafının doğrudan mülkiyet gaspı veya müsaderayı öngörmemesi olduğunu; Rusya’nın varlıklar üzerindeki hak iddialarının halen geçerli olduğunu, ancak dondurulan varlıklardan elde edilen nakit bakiyelerin Ukrayna için kredi mekanizmasında kullanılmasının öngörüldüğünü belirtti. Bu yaklaşımın adil yargı dokunulmazlığı gibi hukuki engelleri aşmaya yardımcı olabileceğini ifade etti.

Komisyon başkanının çağrısı

AB yürütmesi, dondurulan varlıkların Ukrayna’nın savaş finansmanına katkı sağlayacak şekilde değerlendirilmesi gerektiği görüşünde. Komisyon başkanlığı seviyesinden yapılan açıklamalarda, Rusya’nın savaşın maliyetini üstlenmesi gerektiği ve bu kaynakların acil çözüm gerektirdiği vurgulandı.

Risk paylaşımı ve geri ödeme mekanizması

Komisyon, kredi mekanizmasının riskinin topluca üstlenileceği ve Ukrayna’nın bu krediyi, ileride Rusya’dan sair yollarla elde edeceği tazminat ödemeleriyle geri ödeyeceği bir model üzerinde durulduğunu bildirdi.

Mevcut dondurulmuş varlıkların büyüklüğü

AB tarafından dondurulan Rusya Merkez Bankası rezervlerine ilişkin bilgilere göre, yaklaşık 180 milyar euro tutarındaki varlığın önemli bir kısmı Euroclear gibi uluslararası saklama kuruluşlarında tutuluyor. Bu rezervlerin statüsü ve erişilebilirliği, önerilen mekanizmanın uygulanabilirliğinde belirleyici olacak.

ECB’nin daha önceki uyarıları

ECB, daha önce tek taraflı tasarrufların euronun küresel konumuna ve finansal istikrara zarar verebileceği uyarısında bulunmuştu. Özellikle tek taraflı hareketlerin diğer merkez bankalarının euro varlıklarını azaltmasına, dolayısıyla Avrupa ülkelerinin finansman maliyetlerinin yükselmesine yol açabileceği belirtilmişti.

Süreçte dikkat edilecek noktalar

• Yasal çerçeve ve uluslararası hukuka uyum
• Finansal istikrar ve piyasa tepkileri
• Üye devletlerin onayı ve şeffaf düzenlemeler
• Dondurulmuş varlıkların hukuki statüsü ve geri ödeme mekanizmaları

Konunun hem teknik hem de siyasi yönleri bulunduğundan, önerilerin nihai hale gelmesi öncesinde detaylı hukuki ve ekonomik değerlendirmeler yapılması bekleniyor.