İran’ın Önde Gelen Özel Bankası İflas Etti: Milyarlarca Dolarlık Kayıp ve Müşteri Varlıklarının Devri

İran’ın büyük özel bankalarından biri, 5,1 milyar dolar tutarında zarar ve yaklaşık 3 milyar dolarlık borç yükü nedeniyle faaliyetlerine son verdiğini açıkladı. Bu gelişme, ülke genelinde bankacılığa dair güveni zedeledi; 42 milyonu aşkın müşterinin hesapları devlet destekli bir bankaya devredildi.

Yapılan resmi açıklamada iflas kararının Perşembe günü duyurulduğu ve merkez bankasının kurtarma çabalarının sonuç vermediği belirtildi. Yaklaşık 270 şubesi bulunan bankanın kapanışı, ekonomik dengeler üzerinde ani bir baskı oluşturdu.

Müşteri Tasarruflarının Durumu ve Sistemsel Kırılganlık

Merkez bankası yetkilileri, etkilenen müşterilerin mevduatlarına erişimin yeniden sağlanacağını bildirerek paniği yatıştırmaya çalıştı. Ancak yaşananlar, mevduatların krediye dönüştüğü, kısmi rezerv modelinin kullanıldığı ve kriz anlarında kurtarma paketlerine bağımlı bir bankacılık yapısının ne kadar savunmasız olduğuna dair endişeleri artırdı.

Bu tür güven sarsıcı olaylar, insanları alternatif finansal araçlara yönlendirebiliyor. Kripto paralar, geleneksel bankacılık sistemindeki zaaflara yönelik eleştirilerle ortaya çıkan bir seçenek olarak daha fazla ilgi görüyor; bunun simgesel bir örneği olarak Bitcoin’in ilk bloklarındaki tarihsel gönderme sıkça anılıyor.

Benzer Şoklar Yabancı Piyasalarda da Görüldü

Son yıllarda başka ülkelerde de bankacılık güveninde kırılmalar yaşandı; bazı banka çöküşleri piyasa dalgalanmalarına yol açtı ve kripto varlık fiyatlarında önemli hareketler görüldü. Bu tecrübeler, yerel bankacılık sistemlerinin stres altında ne kadar savunmasız olabileceğini gösteriyor.

Yaptırımlar nedeniyle küresel finans ağlarına erişimi sınırlanan İran bankaları, dolar işlemlerindeki kısıtlar, zayıflayan riyal ve artan sistemik risklerle karşı karşıya. Merkez bankası daha önce, bazı yerel bankaların reform yapılmaması halinde tasfiye riskiyle karşılaşabileceği uyarısını yapmıştı.

Kripto Ekosistemine Yansımalar

Bankacılık krizi, ülkenin kripto para piyasalarında da etkisini gösterdi. Önde gelen kripto platformlarından birinin yılın ortasında ciddi boyutta bir siber saldırıya uğraması ve bölgesel gerilimler, kripto para akışlarında düşüşe neden oldu; bazı dönemlerde işlem hacimleri ve girişler geriledi.

Genel olarak, bankacılık sektöründeki dalgalanmalar hem geleneksel finans hem de dijital varlıklar açısından risk algısını artırıyor ve düzenleyici adımların, güven inşa etmeye yönelik tedbirlerin önemini yeniden gündeme getiriyor.