Türkiye’de Hemşehrilik ve İç Göç: 2024 Rakamlarıyla Genel Bakış

Farklı bir yerde doğup büyüdüğünüz insanların varlığını hissetmek; aidiyet, güven ve dayanışma duygularını güçlendirir. Hemşehricilik yalnızca ortak coğrafyayı paylaşmaktan öte, bireylerin kimliklerini, sosyal ilişkilerini ve şehir hayatındaki destek ağlarını etkiler. Özellikle yoğun göçün yaşandığı dönemlerde bu bağlar, yeni yaşam alanlarında önemli bir güven kaynağı oluşturur.

En Fazla Hemşehriye Sahip İller (2024)

Aşağıda 2024 verilerine göre hangi ilin kaç kişilik kütüğe sahip olduğu listelenmiştir. Rakamlar yaklaşık değerlerdir.

1. Şanlıurfa — 3.037.000
2. Konya — 2.662.000
3. İstanbul — 2.620.000
4. Diyarbakır — 2.397.000
5. Ankara — 2.060.000
6. Samsun — 2.008.000
7. İzmir — 1.970.000
8. Gaziantep — 1.838.000
9. Bursa — 1.810.000
10. Adana — 1.765.000

11–20

11. Sivas — 1.700.000
12. Erzurum — 1.625.000
13. Van — 1.540.000
14. Kayseri — 1.535.000
15. Kahramanmaraş — 1.490.000
16. Mardin — 1.340.000
17. Malatya — 1.330.000
18. Trabzon — 1.295.000
19. Tokat — 1.250.000
20. Balıkesir — 1.220.000

21–30

21. Çorum — 1.190.000
22. Muş — 1.155.000
23. Kars — 1.110.000
24. Manisa — 1.100.000
25. Yozgat — 1.050.000
26. Giresun — 1.045.000
27. Sivas — 1.040.000
28. Ağrı — 1.025.000
29. Muğla — 980.000
30. Erzincan — 975.000

31–40

31. Kastamonu — 950.000
32. Denizli — 935.000
33. Bolu — 900.000
34. Ordu — 895.000
35. Hatay — 890.000
36. Mersin — 875.000
37. Karaman — 870.000
38. Sinop — 865.000
39. Antalya — 860.000
40. Edirne — 850.000

41–50

41. Kütahya — 845.000
42. Afyonkarahisar — 830.000
43. Tekirdağ — 825.000
44. Aksaray — 810.000
45. Çanakkale — 795.000
46. Adıyaman — 770.000
47. Uşak — 750.000
48. Nevşehir — 745.000
49. Elazığ — 740.000
50. Kocaeli — 735.000

51–60

51. Niğde — 725.000
52. Zonguldak — 710.000
53. Osmaniye — 705.000
54. Kırşehir — 690.000
55. Bartın — 685.000
56. Bilecik — 680.000
57. Sakarya — 675.000
58. Kırklareli — 670.000
59. Burdur — 665.000
60. Çankırı — 660.000

61–70

61. Amasya — 655.000
62. Isparta — 650.000
63. Karabük — 645.000
64. Kırıkkale — 630.000
65. Ağrı — 625.000
66. Kilis — 610.000
67. Bayburt — 595.000
68. Gümüşhane — 580.000
69. Tunceli — 565.000
70. Ardahan — 550.000

71–81

71. Iğdır — 545.000
72. Düzce — 540.000
73. Bitlis — 535.000
74. Artvin — 530.000
75. Siirt — 525.000
76. Rize — 520.000
77. Hakkari — 515.000
78. Yalova — 510.000
79. Şırnak — 505.000
80. Aydın — 500.000
81. Batman — 495.000

İç Göçün Nedenleri ve Etkileri

1960’lardan itibaren sanayi, eğitim, sağlık ve istihdam fırsatları nedeniyle kırsaldan kent merkezlerine yönelen büyük göç dalgası, ülkenin demografik yapısını belirgin şekilde değiştirdi. Bu hareketlilik; ekonomik canlılık, kültürel çeşitlilik ve iş gücü artışı gibi olumlu sonuçlar doğururken, plansız kentleşme, altyapı yetersizlikleri, trafik, su ve çevre sorunları ile gelir adaletsizliği gibi olumsuz etkileri de beraberinde getirdi. Taşraların nüfus kaybı ise tarım ve hayvancılık potansiyelinde daralmaya yol açtı.

İstanbul ve Kütük Dağılımı

İstanbul’da kütüğü bulunan kişiler (kütüğünü İstanbul’a taşıyanlar dâhil) şehrin toplam nüfusunun önemli bir bölümünü oluşturuyor. Bu durum, büyük şehirlerin birçok farklı bölgeden gelen nüfusu barındırdığını gösteriyor.

Tersine Göç Eğilimleri

Son yıllarda özellikle emekliler ve kalabalık şehir yaşamından uzaklaşmak isteyenler arasında tersine göç eğilimleri güçlendi. Yüksek kiralar, yoğun yaşam temposu ve büyükşehirlerin yarattığı yorgunluk; sahil kasabaları ve küçük kentleri cazip kıldı. Sağlık ve sosyal hizmetlerin yeterli olduğu yerler, bu dönüşün başlıca hedefleri haline geldi.

Uydu Kentleşme

Büyük şehirlerden çevre illere doğru yer değiştirme, bazı şehirleri metropollerin uydu kentleri haline getirdi. Örneğin; çevre illere yönelen nüfus, ekonomik ve sosyal bağlamda büyük kentlerle daha sıkı ilişkiler kurulmasına neden oluyor.

Doğal Afetlerin Yol Açtığı Göç

Doğal afetler de göçü tetikleyen önemli faktörler arasında. Örnek olarak Şubat 2023’teki büyük depremler sonrasında bazı illerden sahil ve güney kentlerine yoğun hareketlilik yaşandı; bu tür olaylar, yer değiştirme kararlarında kritik rol oynuyor.

Sonuç

İç göç; ekonomik, sosyal ve çevresel boyutlarıyla Türkiye’nin kalkınma ve planlama politikalarının merkezinde yer almaya devam ediyor. Şehirleşme hızını dengeli hale getirmek, bölgesel eşitsizlikleri azaltmak ve altyapı planlamasını iyileştirmek, gelecekteki politika öncelikleri arasında olmalıdır.