EYT sonrası emeklilik için yeni fırsat!

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Kademeli emeklilik modeli yeniden tartışmaya açıldı. 1999-2008 döneminde sigorta başlangıcı olan çalışanların, teklifin kapsamına girip girmeyeceği yakından izleniyor. Meclise sunulan öneri, yaş ve prim gününe göre aşamalı bir geçiş öngörerek emeklilikte adaleti sağlamayı hedefliyor.

Kademeli emeklilik nedir?

Kademeli emeklilik; sigorta giriş tarihine göre yaş ve prim gün şartlarının aşama aşama tamamlanmasını öngören bir düzenlemedir. 1999 sonrası sigorta başlangıcı olanlar için planlanan bu sistem, her kuşağın koşullarına göre farklı yaş ve prim gereksinimleri getirerek geçiş sürecini eşitlemeyi amaçlar.

Örneğin, 2000 yılında sigorta kaydı bulunan bir kadın belirli bir yaş sınırı ve yaklaşık 6.250 prim gününü doldurarak emekli olabilecek; 2008 kaydı olan bir erkek için ise benzer düzenleme 50 yaş ve yaklaşık 6.850 prim günü bazında uygulanabilir. Bu rakamlar, sigorta başlangıç tarihine göre değişen kademelerin örneklerini gösterir.

Teklifin içeriği ve süreç

Meclise sunulan taslak, yaş ile prim gününü birleştiren kademeli geçiş esasına dayanıyor. Teklifin yasalaşması halinde hangi sigorta başlangıç tarihlerinin hangi şartlarla emekliliğe hak kazanacağı ayrıntılı olarak belirlenecek. Hükümet kaynakları mevcut sistemde ani bir değişiklik planı olmadığını ifade etse de öneri, kamuoyunda erken emeklilik tartışmasını yeniden alevlendirdi.

Kimler erken emekli olabilir?

Erken emeklilik hakkı; sigorta başlangıcı, prim gün sayısı, yaş ve özel statülere bağlı olarak farklılık gösterir. Kademeli model yürürlüğe girse bile mevcut erken emeklilik düzenlemeleri korunabilir. Genel olarak erken emeklilik hakkına sahip gruplar şunlardır:

• EYT kapsamındakiler: 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanlar, yaş şartı aranmadan emekli olabiliyor.
• Engelliler: En az %40 engellilik oranı bulunanlar, prim ve sigortalılık süresine göre yaş beklemeden emekli olabiliyor.
• Malulen emekliler: Belirli oranda işgücü kaybı olanlar, 10 yıl sigortalılık ve asgari prim gününü doldurarak emekliliğe hak kazanabiliyor.
• Ağır ve yıpratıcı işlerde çalışanlar: Bazı meslek grupları fiili hizmet zammından yararlanabiliyor.
• Borçlanma yoluyla sigorta başlangıcını geriye çekenler: Doğum, askerlik gibi borçlanma imkânlarıyla prim gün ve yaş hesaplamaları etkilenebiliyor.

Ne zaman yürürlüğe girebilir?

Kademeli emeklilik düzenlemesinin kanunlaşma takvimi henüz kesinleşmedi. Tasarılar ve sosyal güvenlik reformları içinde değerlendirilerek 2026 ve sonraki yıllarda yürürlüğe konması gündemde. Uzmanlar, modelin tamamlayıcı düzenlemelerle birlikte kabul edilmesi halinde yüzbinlerce kişiye erken emeklilik imkânı sunabileceğini belirtiyor.

Modelin amaç ve etkileri

Yeni düzenleme ile amaçlanan, EYT sonrası oluşan dengesizlikleri azaltmak ve emeklilik sisteminin uzun vadeli sürdürülebilirliğini güçlendirmektir. Sigorta başlangıcına göre esneklik sağlayan yaş ve prim kademeleri ile geçiş adil biçimde planlanmaya çalışılacak. Bu yaklaşım, hem bireyler hem de sosyal güvenlik bütçesi için yeniden dengelenmiş bir emeklilik düzeni oluşturmayı hedefliyor.