İşgücü ve Kamu Maliyesi Verileri: İşsizlik, Eksik İstihdam ve Bütçe Baskısı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan işgücü ve kamu maliyesi verileri üzerinden yapılan değerlendirmede, geniş tanımlı işsizlik oranının %29,6’ya ulaştığı vurgulandı. Buna göre ülkede yaklaşık 12 milyon 41 bin kişi ya işsiz ya da eksik çalışıyor.

İstihdam Artışı mı, Eksik Çalışma mı?

Son dönemde istihdamda görünen artışın büyük kısmının tam zamanlı ve yeterli ücretli işlerden ziyade eksik istihdam kaynaklı olduğu belirtildi. İstihdamdaki büyüme rakamları resmi olarak artış gösterse de, önemli bir bölümün ne tam maaş aldığı ne de tam gün çalıştığı ifade edildi. Bu durumun günlük geçimi zorlaştırdığı belirtildi.

Gençlerin Durumu

Genç nüfusun üretim süreçlerine yeterince katılamadığı kaydedildi; her üç gençten birinin üretimin dışında kaldığı, bunun ülkenin potansiyelinin en az üçte birinin kullanılmaması anlamına geldiği ifade edildi. Özetle, genç nüfus var ancak genç üretimi yetersiz.

Kayıt Dışı İstihdam ve Tarım Sektörü

Kayıt dışı çalışmanın yaygınlığı da dikkat çekiyor. Toplam istihdamın %26,9’u sosyal güvenlik sistemine dahil değil. Tarım sektöründe ise bu oran çok daha yüksek; tarımda çalışanların yaklaşık %83,2’si sigortasız çalışıyor. Tarımda her 10 kişiden 8’inin sigortasız olması, gelecekte emeklilik sisteminde ciddi sorunların işareti olarak değerlendirildi.

Bütçe Dengesi: Faiz ve Vergi Yükü

Bütçe içinde faiz ödemelerinin payının %15,7 olduğu, faiz ödemelerinin vergi gelirlerine oranının ise %20,8 seviyesine çıktığı belirtildi. Toplam vergi gelirlerinin büyük kısmını dolaylı vergiler oluşturuyor; dolaylı vergilerin payı yaklaşık %63 olarak açıklandı. Açıklamada, toplanan her beş liralık verginin bir lirasının faize gittiği, vergi yükünün ise özellikle maaşlı çalışanlar, emekliler ve asgari ücretliler üzerinde ağırlaştığı ifade edildi.

• Geniş tanımlı işsizlik: %29,6
• İşgücü açığı veya eksik çalışma: 12 milyon 41 bin kişi
• Kayıt dışı istihdam: %26,9 (genelde); tarımda %83,2
• Bütçede faiz payı: %15,7
• Faizlerin vergi gelirlerine oranı: %20,8
• Dolaylı vergilerin toplam vergi içindeki payı: %63

Bu veriler ışığında yapılan değerlendirmede, istihdamın niceliksel olarak büyümesine rağmen kalitesinin düştüğü, kayıt dışılığın yaygınlığı ve bütçede faiz yükünün artmasının ekonomik ve sosyal riskleri yükselttiği ifade edilmiştir.